VU Magazine 1989 - pagina 144

President Botha en zijn vrouw: massaal toegejuiclit door aanliangers van de Zion Christian Church. Foto ANP

Er zat een heel ander publiek dan in de genezingskerken van Malawi. Dat waren echte 'rimboekerkjes'; hier zaten stadsmensen met behoorlijk wat schoHng die geleerd hadden voor hun mening uit te komen. De orde die er heerste was opmerkelijk. De eigenaar van het bioscoopgebouw waar de kerkdienst gehouden werd, vertelde Schoffeleers dat hij in al die jaren dat de kerk er haar diensten hield nog geen papiertje op de grond gevonden had. Deze Zion Christian Church leverde de meest frappante illustratie van de stelling die Schoffeleers in zijn afscheidsrede verdedigde. Vier jaar geleden, op een moment dat heel Zuid-Afrika in de greep leek van een massale opstand tegen het apartheidsregime, kwamen er twee miljoen aanhangers van de Zion Christian Church bij elkaar om president Botha en zijn vrouw toe te juichen. Dat gebeurde tijdens de jaarlijkse paasbijeenkomst van de Zion Christian Church, in Zion City Moria, het centrum van de kerk. Het presidentiële paar arriveerde per helikopter

De onafhankelijke kerken hebben geen banden (meer) met Europese of Amerikaanse moederkerken en hebben uitsluitend zwarte leden. Een deel van deze kerken lijkt nog veel op de zendingskerken waaruit ze ontstaan zijn; ze worden meestal 'Ethiopische kerken' genoemd. In andere onafhankelijke kerken vaak aangeduid als 'Zionistische kerken' - zijn elementen uit de gevestigde christelijke kerken en uit de traditionele Afrikaanse religie vermengd tot een geloofspraktijk met een geheel eigen karakter. Gebedsgenezing speelt een grote rol in deze zionistische kerken; reden waarom Schoffeleers ze meestal 'genezingskerken' noemt. Iemand die zich bij een genezingskerk aansluit, moet eerst een genezingsritueel ondergaan: er moet een publieke schuldbelijdenis afgelegd worden, daarna wordt het aspirant-lid gedoopt, gewoonlijk door een drievoudige onderdompeling. De aantrekkingskracht van de genezingskerken is groot. Zij slagen erin de geloofsopvattingen van twee werelden, de traditionele en de moderne, met elkaar te verbinden. Daarmee voorzien zij in een behoefte die vooral sterk is onder de bewoners van de zwarte townships. De traditionele banden van dorp en stam zijn er verbroken; de genezingskerken bieden een nieuw houvast en een nieuwe gemeenschap. De gevestigde zendings- en missiekerken slagen daar niet in. Het onten werd opgewacht door bisschop breekt hen aan begrip voor de tradiBarnabas Lekganyane, de leider van tionele Afrikaanse religie. Schoffede Zion Christian Church. Onder leers illustreert dat aan de hand van groot gejuich van de menigte kreeg het godsbegrip van de Afrikaanse Botha het ereburgerschap van Mo- religie. "Praktisch alle Afrikaanse ria met de bijbehorende oorkonde culturen hebben een god, een opperaangeboden, als blijk van waarde- wezen. Die werd echter vanouds ring voor zijn "onvermoeibaar po- nauwelijks vereerd. Hij had dan ook gen liefde en vrede in Zuid-Afrika te namen als 'degene die slaapt op ons bevorderen." dak'. De geesten van overleden familieleden en dorpshoofden speelie dit wil begrijpen, moet den een veel grotere rol. Een geest is eerst het nodige weten iets wat van betekenis is in betrekvan dit kerkgenootschap kingen tussen mensen, in de alleen de kerkelijke stroming waartoe daagse omgang met familie en zij behoort. De Zion Christian dorpsgenoten, op micro-niveau." Church is één van de ongeveer drieduizend 'onafhankelijke kerken' die Zuid-Afrika telt. Sommige van deze od, het opperwezen werd kerken hebben niet meer dan enkele •pas actief toen er een tientallen leden, andere hebben echV - - ^ rmacro-niveau groeide in ter een miljoenenaanhang. In totaal de traditionele samenleving, bijvoorzijn naar schatting zesmiljoen Zuid- beeld door de komst van een Arabiafrikanen van deze kerken lid. sche handelaar of een missionaris

'Ik nam een stukje spek, stopte dat in de mond van zo'n jongen en daar deed ik dan een gebedje bij.'

W 10

uit Europa. Zij kwamen uit een totaal andere wereld. Om hen te kunnen plaatsen was er een symbool nodig dat met hen gedeeld kon worden. Dat symbool was 'god'. Zo ontstonden er dus twee werelden, de micro-wereld waar de geesten een rol spelen en de macro-wereld - gerepresenteerd door het postkantoor, de school, de kerk en het ziekenhuis - waar god van betekenis is." "De gevestigde kerken begrijpen dat niet, dat mensen 's zondags naar de kerk gaan en 's maandags naar de medicijnman. De genezingskerken brengen die twee werelden bewust met elkaar in verband." Dit betekent niet dat de genezingskerken de traditionele religie positief waarderen. "Met een beetje overdrijving kun je zeggen dat ze de traditionele religie als van de duivel beschouwen," zegt Schoffeleers. "Het is de bron van hekserij, van zwarte magie en verleidelijke geesten. Maar men gelooft er wél in en doet ook zelf aan magie. "Vanouds werd er getwijfeld aan de medicijnman of -vrouw, legt Schoffeleers uit. Iemand die zich inlaat met duistere krachten is niet ongevaarlijk. Als iemand precies weet wat heksen doen en waar ze zitten, zo werd geredeneerd, dan zal hij of zij zelf ook wel aan hekserij doen. Daarom is het misschien niet altijd raadzaam een medicijnman of VU-MAGAZINE—APRIL 19

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen