VU Magazine 1989 - pagina 145

onoverbrugbare te overbruggen daar bestaat het geloof in. De kloof tussen kritische politiek en genezing is onoverbrugbaar."

O -vrouw te hulp te vragen. "Waar eigenlijk altijd naar gezocht wordt, is iemand die boven verdenking staat." "De genezingskerken bieden zo iemand aan. De medicijnman is vervangen door de genezingsprofeet, de honderden magische middeltjes door een paar symbolen, bijvoorbeeld gezegend water en as. Er is weinig geheimzinnigs aan. Alles wordt in de openbaarheid getrokken. De profeet staat in het midden van de kerk en wat hij doet is allemaal publiek. Bovendien steunt men uitsluitend op de Heilige Geest, alle andere geesten worden uitgeschakeld. Ze zijn er nog wel en ze doen ook kwaad, maar ze worden niet meer aangeroepen. Daarmee zou je namelijk het kwaad binnenhalen."

pen, en aan dat van de Zuidafrikaanse ambtenaren die de apartheidsbureaucratie beheersen. Het is een uiterlijk kenmerk van macht, dat niets te maken heeft met het daadwerkelijk uitoefenen van macht. Hetzelfde geldt voor de opvallende witte laarzen die bij het uniform horen. Dansend op deze laarzen wordt het kwaad als het ware de grond in gestampt, maar meer dan een symbool van onoverwinnelijkheid is dat niet.

De genezingskerken bieden, zegt Schoflfeleers, zwarte Zuidafrikanen een middel een nieuwe identiteit te ontwikkelen. Ze leren hen trots te zijn op zichzelf. In de verte doet dat denken aan de zwarte bewustzijnsbeweging van de jaren zeventig. Die choflfeleers stelde zich in zijn probeerde zwarten ertoe te brengen afscheidsrede twee dingen ten trots te zijn op hun zwart-zijn en doel. Ten eerste wilde hij laten heeft een enorme politieke invloed zien dat de genezingskerken zich gehad; zonder de zwarte bewustniet met politiek activisme bezig zijnsbeweging is de opstand in Sohouden. En vervolgens wilde hij op weto van 1976 nauwelijks denkbaar. zoek gaan naar een antwoord op de "De genezingskerken zullen echter nooit zo'n radicalisering teweeg vraag waaróm dat het geval is. Tot het einde van de jaren zestig kunnen brengen," aldus Schoflfewas het in de antropologie gebruike- leers. "Hun aanhangers zijn niet lijk de onafhankelijke kerken in trots op hun zwart-zijn, maar op het Afrika te beschouwen als uitingen feit dat ze bij Zion horen, dat ze het van verzet tegen het koloniale be- volk Gods zijn." wind. Deze stelling bleek meer en "Er zijn wel voorbeelden te noemen meer onhoudbaar. Voorzover er al die mijn stelling zouden ondergrasprake is van verzet in de onafhan- ven," zegt Schoflfeleers. "In Jezus kelijke kerken gaat het om ritueel Christus gaan radicalisme en genezingspraktijken wel samen. En in verzet. Een voorbeeld van zulk protest is Zaïre schijnt iemand rond gegaan te het uniform dat de leden van de zijn die niet alleen politiek actief Zion Christian Church dragen. Het was, maar ook doden opwekte. khaki-uniform van de mannen doet Maar dat zijn mythen. En wat zijn denken aan dat van de Britse troe- mythen? Mythen dienen ertoe het

S

VU-MAGAZINE—APRIL 1989

Bisschop Desmond Tutu: religie speelt rol in keuze voor geweld tegen apartheid. Foto ANP

m het waarom van deze kloof te verklaren gaat Schoflfeleers te rade bij de socioloog Talcott Parsons en wat die geschreven heeft over de gezondheidszorg. Parsons beschouwt ziekte niet alleen als een fysiek gegeven, maar ook als een sociaal fenomeen. Als mensen ziek worden, nemen ze de rol van zieke op zich. Parsons onderscheidt een aantal elementen in deze rol. Allereerst hoeven zieken niet te voldoen aan hun normale verplichtingen. Ze moeten hun ziekte als ongewenst beschouwen en niet langer over hun herstel doen dan nodig is. Tenslotte moeten ze vakkundige hulp inroepen en de therapie volgen die hen voorgeschreven wordt. Ziekte is een afwijking van de normale orde en de rol van zieke is een middel om deze afwijking in te perken. De gezondheidszorg is een effectief middel om afwijkingen allereerst te verklaren - namelijk door ze te bestempelen als een medisch probleem - en bovendien recht te trekken - namelijk door de zieke de gelegenheid te geven te herstellen en de oude plaats in de samenleving weer in te nemen. Volgens Schoffeleers is Parsons' theorie toepasbaar op de Zuidafrikaanse genezingskerken. Met de publieke schuldbelijdenis die tot het genezingsritueel van deze kerken behoort, bekent het aspirant-lid als het ware ziek te zijn en genezing nodig te hebben. De genezingskerken bieden de zieke - net als de moderne gezondheidszorg - de gelegenheid te herstellen en genezen terug te keren in de samenleving. De orde in de samenleving, die misschien wel de oorzaak van de ziekte was, wordt niet ter discussie gesteld. Schoflfeleers gaat nog verder. Aan de hand van het werk van de Algerijnse psychiater Frantz Fanon probeert hij te verhelderen wat er gebeurt met degene die zich de rol van zieke niet wil laten opdringen en wèl kiest voor een politieke oplossing. Fanon zag bij veel zwarten een houding die hij een 'koloniaal syndroom' noemde: veel zwarten beschouwen zich onbewust als minderwaardig aan de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen