VU Magazine 1989 - pagina 212

GERT J. PEELEN

Geen suikerheiligen, geen zondagsdichters Het letterkundig tijdschrift Opwaartsche Wegen (1923-1940) is door de buitenwereld stelselmatig genegeerd. Een leerzaam experiment, en een broedplaats voor poëtisch talent, dat echter faalde in het verwezenlijken van de eigen doelstelhngen. Het manco-vraagstuk en het eeuwig gekrakeel rond 'christelijke kunst'. Herdenken van iets wat voorgoed passé is, geschiedt vaak in een sfeer van overdreven piëteit. Zoiets als: over de doden niets dan goeds. En dat is zelden in het belang van een onbevangen oordeelsvorming. Dat risico ligt ook nu weer op de loer rond de herlevende belangstelling voor het protestants-christelijk letterkundig tijdschrift Opwaartsche Wegen dat, tussen twee wereldoorlogen in, het strijdtoneel vormde voor het in die tijd nogal slepende conflict tussen christendom en kunst. Een tentoonstelling (nog tot eind mei in het Haagse Letterkundig Museum) en een recent verschenen 'schrijversprentenboek' geven voedsel aan deze belangstelling. Maar of er aanleiding is voor al te veel nostalgie en eerbied bij dit terugblikken, valt te betwijfelen. Beoordeeld naar de eigen doelstellingen en maatstaven is het blad althans een fiasco gebleken; een leerzaam experiment - dat wel - dat, zo iemand al plannen in die richting mocht koes34

teren, in onze tijd echter zeker niet voor herhaling vatbaar is.

daarin een sleutelrol toebedeelde, en die het individualisme als uitgangspunt voor kunstzinnige uitingen, Ondanks dit fiasco is de plotseling verdacht maakte. Een tijdgeest aan oplevende interesse voor Opwaart- de invloed waarvan vrijwel niemand sche Wegen niet meer dan terecht. - protestant of katholiek, sociahst, Te vaak is het tijdschrift, vooral communist dan wel fascist - zich door 'andersdenkenden', met veel bleek te kunnen onttrekken; daardédain en bijbehorende, wegwerpen- gelaten dan alleen de letterkundige de gebaren, afgedaan als een knul- eenlingen die zich rond het tijdlig, onbenullig relikwie van de pro- schrift Forum schaarden, waarin een testants-christelijke verzuilingsdrift. a-religieus en on-ideologisch indiviVergeten wordt in dat geval dat bij- dualisme ~ als reactie op diezelfde voorbeeld katholieken en socialisten tijdgeest - juist de grondtoon vormin niet mindere mate toegaven aan de. deze drang. Beperken we ons tot de literaire sector dan bewijzen bladen ok anderszins is de herals De Gemeenschap en De Gids, dat nieuwde belangstelling voor schotjesgeest en het streven naar een Opwaartsche Wegen geliteraire boterham met ideologisch rechtvaardigd. Vanwege een zeker beleg, beslist niet bleven voorbehou- minderwaardigheidsgevoel in eigen den aan de neo-calvinistisch nazaten kring, en een hoogmoedig negeren van Abraham Kuyper. van dit tijdschrift daarbuiten, is Het zal de 'tijdgeest' zijn geweest, door de jaren heen nooit recht gedie de ideologische betekenis van de daan aan het feit dat daarin (met kunst in deze periode sterke nadruk name poëtisch) talent tot wasdom gaf, die het begrip 'gemeenschap' kon komen, dat wellicht anders geen

O

VU-MAGAZINE—MEI 1989

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen