VU Magazine 1989 - pagina 257

Onderga eens de sensatie van het betasten van eeuwenoud papier. Weliswaar wordt dat door de verzuring steeds moeilijker, maar nog liggen onze archieven vol met zorgvuldig handgeschreven, geordende en gebonden documenten uit vroeger tijden. Zo opende ik in het Algemeen Rijksarchief in Den Haag, jaren geleden voor het eerst een logboek, bijgehouden in een fort van de Vereenigde Oostindische Compagnie in Azië. Letters die duizenden kilometers van het Haagse vandaan geschreven waren, met inkt die al

•O^i

driehonderdvijftig jaar droog was, verschenen voor mijn ogen. Bladerend was aan wijzigingen in het handschrift te zien wanneer de taak van het bijhouden van het logboek, was overgegaan op een andere schrijver. Niet iedere scribent was even begaafd. De een schreef duidelijker dan een ander, terwijl een derde bijvoorbeeld een inconsequente spelling gebruikte. Mensenwerk die logboeken. Steevast begint het verslag van de dag met het weerbericht, de doden (overleden zieken, geëxecuteerden en

zelfmoordenaars) en bericht van de aangekomen en vertrokken schepen van Nederlanders en buitenlanders. Daarna is nauwgezet opgetekend wat er in de verschillende schepen vervoerd werd ten behoeve van de compagnie en welke bestellingen gedaan zijn. Een doodgewoon stukjekantoorwerk uit de zeventiende eeuw, dat tegelijk een authentiek beeld geeft van het eigenaardige leven in een afgelegen fort waar handel gedreven werd. Wie een uitgebreider beeld wil krijgen van het leven in die eerste jaren van de Europese expansie over zee kan zijn toevlucht zoeken in de reisverslagen die in gedrukte vorm zijn uitgegeven in de zeventiende eeuw. Voor een deel zijn ook die voorradig in verschillende archieven. Echter, niet alles wat gedrukt wordt is waar en niet iedere druk van een boek is een oorspronkelijke druk; kortom wie een dergelijk verslag leest, heeft eigenlijk wel behoefte aan wat kritische en vakkundige uitleg.

De reizen waren lang en de kosten, in mensenlevens en in materiële investeringen, hoog.

A

l tachtig jaar worden, met de regelmaat van een of twee boeken per jaar, reisverslagen uitgegeven door de Linschoten-Vereeniging. Het gaat daarbij volgens de statuten van De Vereeniging om "de uitgave in het oorspronkelijke, van zeldzame of onuitgegeven Nederlandse zee- en landreizen en landbeschrijvingen". Het strekt de vereniging tot eer dat zij al die jaren is blijven vasthouden aan uitgaven met goed papier, degelijk gebonden in grauw blauw linnen, de titel in gouden letter op de rug. De uitgaven zijn daarnaast verluchtigd met orginele houtsneden of gravures. Alle werken zijn voorzien van een inleiding en van een verklarend notenapparaat. Een korte levensbeschrijving van de oorspronkelijke auteur van het werk en een uiteenzetting van de redenen van de reis, zijn steeds in het boek opgenomen. Het reglement stelt eisen aan de moderne bewerker en op die manier VU-MAGAZINE—JUNI 18

^

35

Koning Willem III, gezien door de ogen van een Japanse kunstenaar. Deze prent uit 1861 is getiteld 'De Koning van Holland'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen