VU Magazine 1989 - pagina 417

fvlet een bezit van 44 biljoen dollar is Japan sinds kort het rijkste land ter wereld. De Japanners lopen niet met dat geld op zak, het bestaat uit kapitaalgoederen, aandelen en spaartegoeden. Maar toch. Europa en nog sterker de Verenigde Staten zien met lede ogen aan hoe de Japanners, nadat ze eerst met hun technologische produkten de wereldmarkt overspoelden, nu ook de financiële markt in handen krijgen. De grootste banken zijn momenteel Japans, terwijl ze tien jaar geleden nog Amerikaans of Frans waren.

Prof.dr. H. Visser: niet gelijk aan protectie denlcen. Foto AVC/VU

S

teeds duidelijker komen de westerse wereld en Japan tegenover elkaar te staan. De VS verwijten Japan protectionisme en overwegen zelf protectionistische maatregelen. De Japanners zijn bang dat het Westen hen een plekje op de wereld misgunt en voelen zich onbegrepen. De Amerikanen doen volgens hen aan Japan bashing, ofte wel Japan pesten. Hun economische succes beschouwen de Japanners - en zij niet alleen - graag als het produkt van een unieke cultuur. Japanners hebben minder behoefte aan individuele ontplooiing dan westerlingen en stellen hun ijver in dienst van het collectieve belang. Die gemeenplaats kreeg ook prof.dr. H. Visser Ie horen. Hij is hoogleraar internationale economische betrekkingen en geld- en bankwezen aan de Vrije Universiteit en maakte onlangs met een groep studenten een studiereis door Japan. In de Japanse bedrijven die ze bezochten, werd de bedrijfscultuur als iets heel aparts genoemd. "En ze is ook wel anders dan hier", zegt Visser. "Binnen een onderneming maakt men groepsgewijs carrière. In maart doen studenten examen en per 1 april komen ze op de arbeidsmarkt. Als het goed gaat, is dat de enige keer in hun leven dat ze op de arbeidsmarkt zijn, want daarna blijven ze bij de onderneming waar ze zijn beland. Daar begin je laag, je moet niet te beroerd zijn om ramen te lappen. En met je hele jaargroep word je steeds bevorderd tot je een jaar of vijfenveertig bent, waarna enkelingen nog verder omhoog gaan. "Bij een transportbedrijf hoorden we dat ze eens iemand sneller hadden willen bevorderen. Die raakte toen in de war en pleegde zelfmoord. Ook vindt men het heel belangrijk om ervoor te zorgen dat niemand zijn gezicht verliest. Als er eens iemand bij zo'n jaargroep is, die niet geschikt is voor de functie van manager, of er zijn er teveel, dan worden er plaatsen gecreëerd, of je krijgt een functie waar je niet zoveel kwaad kunt."

D

e financiële macht van Japan is volgens Visser gigantisch, maar de betekenis ervan is onduidelijk. "Na de oorlog werden de Verenigde Saten het rijkste en machtigste land. Zij hadden een bepaald beeld van hoe de wereldeconomie zou moeten worden ingericht. VU-MAGAZINE—NOVEMBER 1989

Ze wendden hun macht aan vanuit 'verlicht eigenbelang', op een manier die niet alleen goed was voor de VS zelf. Japan is er echter nog niet aan toe een leidende rol in de wereld te spelen. Japanners vertellen vaak dat Japan geen grondstoffen heeft en een moeilijke positie op de wereldmarkt inneemt, zodat men zichzelf moet beschermen. Echte ideeën over de manier waarop je de wereldeconomie moet inrichten, hoor je nog niet. Ze zeggen zelf ook wel dat ze lijden aan een little Japan psychology: het kleine Japan dat nog niet toe is aan een leidende rol. Terwijl je er best eens aan zou kunnen denken dat een Japanner managing director van het IMF wordt." Is de economische expansie van Japan geen bedreiging voor de vjesterse economie? "Van een bedreiging kun je niet echt spreken. In de vorige eeuw was Engeland de leidende natie. Inmiddels is dat land fors voorbij gestreefd, maar op absoluut niveau is men er niet op achteruit gegaan. In de jaren zestig kregen de Verenigde

'Overal hebben belanghebbende bedrijfstakken wel een vinger in de pap. In Japan is die alleen vrij fors.' Staten ook een groot deel van de Europese industrie in handen. Toen werd gesproken van de Amerikaanse uitdaging en hoe je die moet beantwoorden. Nu heb je de Japanse uitdaging, Naar mijn gevoel moet je daar niet op gaan reageren met protectie, maar kun je beter van de Japanners gaan leren. In Italië en Frankrijk wordt heel paniekerig gedaan over de Japanse autoindustrie en zijn er allerlei invoerrestricties, maar het aandeel van de Japanners op de markt is beslist niet groter dan dat van de Amerikanen in de jaren zestig." 19

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen