VU Magazine 1992 - pagina 14

ring. Als je ziet hoe wij in de loop van de generaties door de meest bizarre toevalligheden zijn ontstaan, dan bekijk je de zaak anders. Is het niet toevallig dat, terwijl vroeger bijna alle kinderen doodgingen, uitgerekend onze voorvaders en -moeders in leven bleven? En is het niet toevallig dat nu juist in ons voorgeslacht niemand kinderloos is gebleven? De Schepping werkt zo; daarin is toeval een belangrijk mechanisme. Daar moetje als gelovig mens en wetenschapper dus juist voor open staan." H

Maar in uw publicaties betoont u zich al evenzeer een groot bewonderaar van de planmatigheid van diezelfde Schepping. "Lijkt dat dan met elkaar in tegenspraak?" H

Voor een enkeling wel. Misschien dat u het daarom voor diegene nog eens wilt toelichten. "Naar mijn idee komt de planmatigheid die in de Schepping zit - en in die Schepping geloof ik - tot stand via kansprocessen. Het toeval hoeft planmatigheid dus helemaal niet uit te sluiten. Bij ons op de middelbare school, legde men de wet van Gauss (een algemeen geldend principe omtrent de toevalsverdeling in dynamische processen - gjp) uit met behulp van een doos. In de doos, op regelmatige afstand van elkaar, zaten allemaal spijkertjes. Deed je de doos open, dan vielen er allemaal kleine knikkers naar beneden, ledere keer dat er een knikker op een spijkertje viel, was absoluut niet te voorspellen of het naar links of naar rechts zou vallen. Maar het eindresultaat was altijd dat de knikkers gezamenlijk een regelmatig patroon vormden: de zogeheten Gauss-kromme. Ondanks het toeval dat voor de afzonderlijke knikkers geldt, kun je het uiteindelijke patroon dus beschouwen als een uiting van planmatigheid."

hoge mate geïnteresseerd in zaken die anders zijn dan ze op het eerste gezicht lijken. Een voorbeeld? Ik ben een fervent verzamelaar van schelpen. De eerste indruk die je krijgt is dat de schelpen op het strand ordeloos dooreen liggen. Dat blijkt bij nader inzien helemaal niet het geval. Ik heb, hoewel het strikt genomen geen biologisch onderwerp is, daarnaar uitvoerig onderzoek gedaan. In het aanspoelen van schelpen, bijvoorbeeld van linker en rechter schelphelften, zit een grote regelmaat die met name blijkt te worden veroorzaakt door golfslag en stroming aan het strand. Tijdens het transport van de schelpen vindt selectie plaats op grootte, zwaarte enzovoort. Zelfs de plaats en de grootte van een gaatje in de schelp spelen daarbij een rol. "Ik ben pas tevreden als ik die oorzaak heb gevonden. Ik wil in eerste instantie voor mezelf begrijpen hoe dat in elkaar zit; mijn eigen nieuwsgierigheid bevredigen. Maar daarna kan ik mijn mond niet houden en moet ik het verder vertellen. Ik ben in hart en ziel een onderwijzer; kom ook uit een geslacht van onderwijzers. Ik vind het leuk om dingen te vertellen, uit te leggen; dat Hgt in mijn aard. Maar idealiseer het niet; ik ben niet zo iemand die er primair op uit is andere mensen van hun problemen af te helpen." IS

Dat klopt. Want volgens sommigen hebt u met uw wetenschappelijke stellingname bepaalde groepen zelfs met nieuwe problemen opgescheept. Ik denk dan aan de kwestie 'Schepping of evolutie'. Ook daarvan hebt u laten zien dat de vraag op een schijntegenstelling berust, en dat het ene het andere niet uitsluit. Het wordt u in bepaalde kring, waar het zwart-witdenken overheerst, nog altijd niet in dank afgenomen. Uw visie wordt 'schokkend I Die doos zou een illustratie van de quantumvoor protestants-christelijk Nederland' geacht. mechanica kunnen zijn. Daarbij valt over het Nog erger zelfs. "Nagenoeg alle gereformeergedrag van afzonderlijke deeltjes evenmin veel den", schreef het Reformatorisch Dagblad in te zeggen, maar zijn statistisch, binnen zeke'85, "raakten dankzij Lever de gedachte re grenzen, wel voorspellingen te doen over kwijt dat Genesis I en II op werkelijkheid behet resultaat dat een groot aantal deeltjes te rusten." U hebt, volgens die opvatting, de zamen bewerkstelligt. mensen niet van hun problemen, maar van "Precies! Dat is een prachtig voorbeeld van de het geloof afgeholpen. samenhang tussen planmatigheid en toeval. In "Daar geloof ik niets van, want die mensen zijn dat opzicht is de quantumtheorie ook helemaal niet van hun geloof af te helpen. Dit soort niet zo revolutionair. Mensen schrikken ten mensen stuurde me prentbriefkaarten met een onrechte als je bepaalde dingen aan het toeval aap erop, waarop ze 'hartelijke groeten van uw toeschrijft. Dan halen ze dat verhaal over het voorvader!' schreven. Er zijn ook talloze menmusje voor de dag. Ze zien niet in dat toeval sen die me naderhand verteld hebben dat ze blij het mechanisme is waaruit planmatigheid tewaren met mijn verhaal. Ik heb er geen slecht voorschijn treedt." geweten over. Maar ik ben er ook niet trots op dat het destijds zoveel heeft losgemaakt. Ik ben kennelijk nogal laconiek van aard." H Is het overbruggen van tegenstellingen - of, zoals in het geval van toeval en planmatigheid, van schijntegenstellingen - een constante H Geen slecht geweten, geen trots. Welk gevoel in het werk van de bioloog Lever? U bent in hebt u wel op dit punt? dit verband wel eens een 'bruggebouwer' ge- "Blijdschap vanwege het feit dat ik zelf wat noemd. meer in evenwicht ben gekomen met betrek"Bruggen zijn handige dingen; ze voorkomen king tot die problematiek. En ik vind het fijn datje moet omlopen. Maar inderdaad: ik ben in dat dit voor anderen ook geldt. Ik denk dat

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen