VU Magazine 1993 - pagina 109

worden ze afgetuigd en ze leren een andere manier o m zich te handhaven. "Veel wetenschap is een ingewikkelde manier o m de genegenheid van de moeder te winnen. Lees het boek van Piet Kuiper maar. Geef mij een goede wetenschapper en ik vertel je binnen een paar dagen wat voor soort knopen hij met zijn moeder heeft gehad. Inclusief mijzelf. Het is een beetje zoals bij Woody Allen: 'kijk mama, zonder handen'. Wetenschappers maken de raarste salto's om de waardering die ze in hun vroege jeugd gemist hebben, alsnog af te dwingen. Hele ingewikkelde toverkunstjes. Misschien vindt moeder ze mooi." B

Aan al die jeugdtrauma's hebben we wel de toppen van de westerse cultuur te danken. "Mensen die wel geleerd hebben van zich af te bijten, hebben weer andere problemen. Zij ontwijken het probleem van het goed nadenken en slaan er eerst op los. Dat is op den duur ook niet zo handig. Je moet niet zeggen: het is slecht om te proberen shm te zijn. H e t gelijk

heeft alleen een achterkant. Er is sprake van een contrast; een paradox." H

Zijn gelukkige, evenwichtige mensen eigenlijk niet per definitie ongeschikt om artistieke of wetenschappelijke topprestaties te verrichten? "Ik geloof niet datje per se ongelukkig of verknipt moet zijn. Maar de negatieve ervaringen van veel beroemde wetenschappers hebben o n getwijfeld positief bijgedragen aan de intensiteit waarmee ze doorgegaan zijn met hun denken. Maar of ze maar wat aangelummeld zouden hebben als ze een gelukkige jeugd hadden gehad, dat weet ik niet. Ik weet wel dat gelukkige mensen vaak lui zijn. Mensen die te evenwichtig zijn, krijgen geen krachtige impulsen o m hun nek uit te steken. Je hebt sterke prikkels nodig, maar dat hoeft niet alleen een moeder te zijn die een kind haar liefde onthield. D e negatieve impuls kan ook uitgaan van de eerste keer datje wordt afgewezen door een vriendinnetje, of van de klappen die je krijgt in de vroege p u berteit. Kansen genoeg."

COLUMN D e ivet van Murphy ERIC-JAN TUININGA We vertrouwen op de techniek. En toch kan elke technicus gloedvol vertellen hoeveel er mis kan gaan met de apparaten waarmee we onszelf omringen. Een kapotte verwarming vinden we nog niet zo erg, maar het uitvallen van de personal computer of auto geeft toch wel erg veel ergernis. En vol vertrouwen stappen we ondanks recente rampen weer in een vliegtuig of een trein. Immers, de statistieken vertellen ons dat de risico's van zo'n vlucht of rit klein zijn. Klein dan vooral, wanneer we ze vergelijken met de risico's die we elke dag op de weg accepteren. De moderne mens vertrouwt op de technologie en dat lijkt niet ten onrechte. Pas als er iets mis gaat komt de twijfel. Dan vraagt hij zich ineens af hoeveel risico maatschappelijk acceptabel is. Binnen enkele maanden werd Nederland opgeschrikt door twee vliegrampen, een treinramp, en opnieuw een olieramp op de Noordzee. Met name de Bijlmerramp heeft veel los gemaakt. Nog kort geleden kon ook ik echt genieten van de statige vlucht van een Boeing in de avondzon boven Bui-

tenveldert. En nu ineens roept datzelfde schouwspel vragen op over de kwetsbaarheid van de technologie. Technische systemen zijn per definitie feilbaar. Zo luidt de wet van Murphy: als er iets mis kan gaan, gebeurt het ook. Maar hoeveel feilbaarheid is acceptabel? Uiteraard heeft ook de wetenschap zich over deze vraag gebogen. Met name poogt men lessen te trekken uit eerdere rampen en bijnarampen. Catastrofes zijn nooit te vermijden, concluderen de risico-specialisten. In een wereld die bol staat van de ingewikkelde technologie kan vooral het menselijk handelen tot fatale gevolgen leiden. En ondanks al deze studies wordt de samenleving pas ec/it wakker na een ramp, vooral als die naast de deur plaatsvindt. Tsjernobyl, Seveso en Bhopal zijn voorbeelden van rampen die aanleiding gaven tot een wereldwijde reactie. Maar soms is men hardleers: Exxon's olieramp in Alaska heeft in de VS veel veranderd. Maar pas nadat een tanker bij de Shetlands in tweeën brak, kwam de Europese Commissie tot daden.

En door de Bijlmerramp lijkt eindelijk de discussie over Schiphol heropend. Veel te lang is dat debat gevoerd als een vrijblijvend dansje rond het gouden kalf. Want Schiphol moest een mainport worden, net als de Rotterdamse haven; een trekpaard voor de economie van Nederland Distributieland. Volstrekt in strijd met de normen van het Nationaal Milieubeleidsplan bouwt men daarvoor tweeëntwintig miljard gulden rustig voort. Niks slapeloze nachten, niks stankhinder en luchtvervuiling. Luttele weken na de Bijlmerramp werd weer een nieuwe hangar feestelijk geopend. "Het leven gaat door, net als het transport", stelde daarbij Schiphols directeur. Het best denkbare eerbetoon aan de slachtoffers van de Bijlmerramp is naar mijn mening, dat alle huidige plannen voor Schiphol bij het oud papier zouden worden gelegd. Want plotseling blijkt zonneklaar dat onze nationale trots op de verkeerde plek ligt en dat de wet van Murphy haar geldigheid nog niet verloren heeft.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen