VU Magazine 1993 - pagina 245

extreem verdriet had doorstaan, dat haar leven als casus niet bedacht had kunnen worden.

•Bi^i^HB^

Kinderzitje

Mevrouw R. van der Heijden uit Rotterdam, die me namens Ypsilon, de vereniging van famiheleden van psychiatrische patiënten, te woord staat, bestrijdt ten stelligste dat het lijden van de vrouw uit Drente uitzonderlijk was. "Elf procent, èlf procent, van onze mensen pleegt zelfmoord." Ze legt uit waarom hun psychisch zieke familieleden zo verschrikkelijk lijden dat een - gewelddadige - dood vaak de enige uitweg is. "Als j e chronisch psychotisch bent, en je zit constant in een isoleercel omdat het niet anders kan, en je ziet dat het nooit anders wordt... Als je geen uitzicht hebt... Als je droomt van een fiets met een kinderzitje, maar je weet datje nooit een kind kunt krijgen... Je kunt geen relatie hebben, je kunt geen kant op... Je bent zo bang voor die psychose die telkens terugkeert. Je ziet niet meer dat het gras groen is. Je kan het niet meer. Dat noem ik extreem lijden. "Ik ken een jongen die ging voor de trein. Dat was een stoptrein. Hij ging niet dood. Behalve dat hij chronisch psychotisch is, heeft hij nu ook nog twee kapotte benen. Als ik iemand zo ondraaglijk en uitzichtloos zie lijden denk ik wel eens: hiervoor moet hij toch beloond worden, na dit leven. Ik ben geen gelovig mens; dat denk ik in mijn nood en machteloosheid: er moet toch een beloning zijn... Mevrouw van der Heijden zegt dat de suïcides die zij binnen de familievereniging heeft meegemaakt, bijna allemaal balanssuïcides zijn. " O p de crematie hoor ik de ouders altijd zeggen: 'hij was net zo goed'. Tijdens een goede periode heeft hun kind dan de balans opgemaakt, en besloten dat hij zo niet verder wilde." Met de psychiaters Van R e e en Van Dantzig en met m e vrouw van der Heijden praat ik over de vraag of het wenseHjk is dat meer psychiatrische patiënten geholpen worden aan een zachte dood.

v^ÊmÊÊm^amm

Vrije v/il

Van Dantzig, die - gelukkig, zegt hij - zelf nooit een patiënt heeft hoeven helpen aan een dodelijke hoeveelheid slaapmiddelen, hoopt dat er iets verandert in de moraal waardoor doden niet meer gezien v/ordt als iets dat per definitie gebeurt vanuit slechte bedoelingen. Hij hoopt, en verwacht, dat de moraal zo verandert dat erkend wordt dat doden vanuit een goede intentie mogelijk is, en dat dit hoort bij het medisch handelen. Hij vindt dat hulp bij zelfdoding niet strafbaar zou moeten zijn, omdat je er dan van uitgaat dat elk doden te kwader trouw is. Wel vindt hij dat de werkwijze van de arts die helpt bij euthanasie op grond van strenge kwaliteitseisen getoetst moet worden, maar dat zou hij willen doen met al het werk van artsen. Hij vindt het niet juist als beslissingen rond het levenseinde uitgezonderd worden van ander medisch handelen. Van Dantzig: "Natuurlijk m o e t j e bij een psychiatrische patiënt die dood wil, extra voorzichtig zijn. Je moet nagaan of die patiënt wel weet v/elke andere oplossingen er zijn dan doodgaan. Er zijn mensen die dood willen en die met twee weken een pilletje per dag daarvan af te helpen zijn. Ik vind dat het makkelijker zou moeten zijn die mensen gedwongen op te nemen en tegen hun zin te b e -

handelen, als je daarmee een goede kans hebt dat ze na veertien dagen zeggen: 'ik was natuurlijk gek, neem me niet kwalijk'." In zo'n geval lijkt het terecht dat psychiatrische patiënten in de categorie 'wilsonbekwaam' worden geplaatst. Van Dantzig: "Ik vind dat zo'n moeilijk begrip, wilsonbekwaam. Ik houd helemaal niet van de term 'vrije wil', dat is zo'n vertroebeld begrip waar ik niets mee kan." Toch is de wens van een patiënt om te sterven iets waar een goede arts volgens Van Dantzig niet omheen kan. Die moraal die hulp bij zelfdoding verbiedt, gaat volgens hem wankelen zodra er écht geluisterd wordt naar mensen zoals de vrouw uit Drente. Hij zegt: "Ik zou het heel prettig vinden om, wanneer ik niet meer zou willen leven, dat kenbaar te kunnen maken en om, als ik dat niet meer zelf zou kunnen, daarbij geholpen te worden. Ik vind het onterecht als iemand anders me dat zou beletten op grond van zijn overtuiging."

mÊK^amm^^

Gehecht

Frank van R e e steekt een waxinelichtje aan op de tafel in de kamer waar hij werkt en patiënten ontvangt. "Dat vind ik gewoon gezellig." Van R e e heeft wel een aantal keren een patiënt geholpen te sterven. Hij heeft daar nooit een seconde spijt van gehad, maar toch wil hij een dergelijke hulp nooit weer aan iemand geven. Dit lijkt een tegenspraak. Van R e e verklaart waarom dat niet zo is: "Besef wel wat dat betekent, een gezond, levenskrachtig iemand actief doodmaken, dat is een ongelooflijke ingreep in de integriteit van degene die het doet. Het heel intensieve contact dat nodig is om tot zo'n beslissing te komen, maakt datje aan elkaar gehecht raakt. Iemand van wie je bent gaan houden doodmaken, eigenlijk is dat ondoenlijk. En toch heb ik het gedaan, en toch heeft Chabot het gedaan. Ik doe het niet meer, ik wil me niet weer zo laten belasten. Je kunt zoiets een paar keer in je leven doen, maar je mag er nooit aan wennen. Mijn vak draagt het risico van de verharding in zich." Van Dantzig denkt dat het psychiaters zo ontzettend zwaar kan vallen om een patiënt te helpen bij zelfdoding, omdat ook zij doordrongen zijn van die moraal die zegt dat doden vanuit goede bedoelingen niet bestaat. Van Dantzig: " W e hebben allemaal deel aan dat morele respect voor het leven. Hetzelfde heeft bij abortus gespeeld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen