VU Magazine 1993 - pagina 303

Ally Smid

KOMRU^ VAN DUK EN DE THEEDOEK H et blijft vreemd. Iemand als de tekstwetenschapper Teun van Dijk die internationaal zeer gerenommeerd is en bovendien een zeer produktief onderzoeker (kom daar eens om), die zo'n uitglijder maakt en daar bovendien in volhardt. Want Van Dijk houdt voet bij stuk, ook al wil hij eigenlijk geen commentaar geven tot een collega-wetenschapper of journalist grondig heeft uitgezocht wie de auteur is van het boekje 'De ondergang van Nederland': "Ik heb destijds mijn zegje gedaan en ik heb geen zin dat als een idioot te blijven herhalen als de mensen niet eerst gewoon naar de feiten gaan kijken." Het racistische pamflet 'De ondergang van Nederland' verscheen in oktober 1990. Het suggereert dat wij in een land wonen van naïeve dwazen die de ogen sluiten voor het islamitische gevaar dat op ons afkomt. De Anne Frankstichting en het N e derlands Centrum Buitenlanders (NCB) schakelden onmiddellijk hun advocaten in. Korte tijd later bev/eerde tekstwetenschapper Teun van Dijk te weten wie achter het pseudoniem van de schrijver schuilging: Gerrit Komrij. Wat betreft de thematiek en het taalgebruik zouden er duidelijk verwantschappen zijn met ander werk van Komrij. Van Dijk schreef dat in een brief aan het NCB. Eind vorig jaar is de schrijver Mohamed Rasoel - de schuilnaam van een 41-jarige Edammer - bij verstek tot tweeduizend gulden boete veroordeeld wegens opzettelijke belediging van moslims. Van Dijk kwam er goed af Hij werd, ondanks een verzoek daartoe van Komrij, niet vervolgd wegens belediging van de

schrijver. Komrij heeft zich publiekelijk kunnen verweren, oordeelde het Amsterdamse gerechtshof

Dreigement Voor Van Dijk is de kwestie-Rasocl nog lang niet over. N u hij zelf in het openbaar niet meer serieus wordt genomen moet iemand anders de zaak maar overnemen, vindt hij. Want dat die rechtszaak een farce was, is voor hem zo duidelijk als wat: "Hoe kan het dat die meneer, die theedoek veroordeeld is. De zaak lijkt hiermee af, maar als je twee keer gezond nadenkt weetje dat het niet klopt. En waarom wordt de uitgever en de zogenaamde vertaler van het boekje niet vervolgd ? Het vertalen van een racistisch boek betekent medeplichtigheid aan een strafbaar feit. Zo zijn er duizend vragen. Het is een schandaal dat in de doofpot is gestopt. En het feit dat Komrij het nu toch levend houdt door mij steeds aan te vallen, is volgens mij omdat hij toch wil dat het ontdekt wordt (dat hij het gedaan heeft, as)". Bij de universiteit wacht men nog steeds op de excuses van Van Dijk. Het College van Bestuur van de Universiteit van Amsterdam heeft hem indertijd met op het matje geroepen. De betrokken faculteit der Letteren mocht het zaakje zelf o p knappen. Voorzitter van het bestuur van de faculteit, prof.dr. Frans van Eemeren, heeft Van Dijk persoonlijk gevraagd met excuses en met bewijzen te komen. Van Eemeren verzoent zich met de gedachte dat Van Dijk heeft beloofd in de zomer een boek te schrijven waarin de hele kwestie uit de doeken wordt gedaan. Van Eemeren: "Bij veel anderen zou dat louter als een dreigement klin-

ken, wat toch niet wordt waargemaakt. Maar Van Dijk is een zeer produktief onderzoeker waardoor j e dus, anders dan normaal, denkt: 'dat zou hij nog wel eens kunnen doen ook'." Intussen voelt Van Eemeren zich zeer gegeneerd tegenover Komnj. Maar dat Van Dijk strenger aangepakt had kunnen worden of dat zijn leerstoel in het geding is, vindt hij niet. "Stel, iemand geeft klassiek Grieks, en die persoon beweert iets raars, dan ga je toch niet zeggen: 'we heffen uw leerstoel op'? Leerstoelen stel je in op basis van een leerstoelenplan. Alle gelederen van de universiteit buigen zich daarover. Nou, op een gegeven moment was die leerstoel er dan eindeüjk, compleet met studenten, onderwijs, en onderzoek. Dat was vooral de verdienste van Van Dijk zelf Na deze kwestie is die behoefte aan onderwijs en onderzoek toch niet verdwenen? Een faculteit kan ook met meer zeggen dan: 'dat had met zo gemoeten en je moetje excuses aanbieden'." Volgens de faculteitsvoorzitter was de uitspraak van Van Dijk een duidelijk voorbeeld van een drogreden. "Van Dijk heeft zich schuldig gemaakt aan een kwalijke omkering van de bewijslast als hij zegt: 'Komrij heeft het geschreven, want ik heb geen bewijzen gezien waaruit blijkt dat hij het niet heeft gedaan'." De misser kreeg zelfs een prominent plaatsje in het boek 'Drogredenen' dat Van Eemeren samen met zijn collega Rob Grootendorst schreef Van Eemeren: "Het geeft geen pas. Zoiets kun je voor de grap in een discussie thuis zeggen. Zo van, 'toon jij dan maar aan dat...' Wetenschappelijk IS het evenwel niet toelaatbaar. Maar het belangrijkste is dat

37 vu MAGAZiNE lUL/AUG 1993

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen