VU Magazine 1993 - pagina 203

waarschijnlijk volgend jaar al tomaten op de markt waarvan het 'rijpingsgen' is geblokkeerd, zodat ze langer stevig blijven. De tijd begint dan ook te dringen voor de oplossing van een nijpende vraag: moet genetisch gemanipuleerd voedsel straks een speciaal etiket krijgen? De Food and Drug Administration, de Amerikaanse overheidsinstantie die beslist over toelating van nieuv/e medicijnen en levensmiddelen in de VS, heeft al besloten dat het daar niet hoeft. In Nederland proberen consumentenorganisaties te bereiken dat zo'n etiket er wel komt. De consument moet zélf kunnen kiezen, vinden zij, en niet de kans lopen ongemerkt een zak genetisch gemanipuleerde aardappelen in het wagentje te gooien. Fabrikanten van genetisch gemanipuleerd voedsel voelen weinig voor een speciale vermelding op de verpakking. Dat zou pas kunnen, vinden zij, als vaststaat dat de consument precies begrijpt wat zo'n label betekent en de consequenties voUedig kan overzien. Zover is het voorlopig nog lang niet. Het alternatiefis dat produkten 'besmet' worden verklaard, en in de winkel blijven liggen. Schandaaltjes rond levensmiddelen in het verleden hebben aangetoond dat zelfs het kleinste spoor van wantrouwen bij de consument radicale gevolgen kan hebben voor het koopgedrag. Voor de industrie zou dat betekenen dat tientallen jaren onderzoek en investeringen ter waarde van vele miljoenen guldens niet worden terugverdiend. Het Instituut voor Consumentenonderzoek SWOKA in Den Haag doet onderzoek naar de acceptatie door consumenten van nieuwe, genetisch gemanipuleerde voedingswaren. Daaruit blijkt onder meer dat de Nederlandse bevolking er zeer gereserveerd tegenover staat: het 'acceptatiecijfer' bedraagt gemiddeld 5,6 op een schaal van 38 punten. Wel nam de acceptatie toe naarmate er een h o ger doel mee gediend werd: genetische manipulatie om produkten 'gezonder' te maken of het gebruik van bestrijdingsmiddelen te verminderen, bleek voor meer mensen door de beugel te kunnen. Genetische manipulatie met bacteriën en planten vond men bovendien minder bezwaarlijk dan met dieren. Het gebruik van mense-

lijk D N A bleek voor de meeste ondervraagden helemaal uit den boze. Voor de industrie is het begrijpelijkerwijs moeilijk te verteren om tegen irrationele angsten en weerstanden te moeten opboksen. Aan de andere kant heeft de consument er recht op te weten of een produkt via een controversiële produktiemethode tot stand is gekomen, temeer daar nog weinig onderzoek is gedaan naar mogelijk schadelijke restprodukten in gemanipuleerde voedingsmiddelen. In de eerste onderhandelingen tussen fabrikanten en consumenten-organisaties tekent zich inmiddels wel een compromis af O p het etiket van nieuwe produkten zou op grond daarvan wel een speciale vermelding komen te staan. Beladen termen als 'genetisch' of'gemanipuleerd' zullen echter worden vermeden, en vervangen door minder angstaanjagende omschrijvingen als 'door biologische technieken verkregen'.

4. Delft de devde wereld het onderspit? In de meest optimistische visie is de moderne biotechnologie een v/are zegen voor ontwikkelingslanden. Dankzij genetische manipulatie zullen er immers planten komen die zelfs onder extreme omstandigheden - hitte, droogte, een zoute bodem - nog een flinke oogst opleveren. Wellicht lukt het zelfs planten te creëren met ingebouwde bacteriën die stikstof uit de lucht beschikbaar maken. O o k in landen waar kunstmest onbetaalbaar is zou de opbrengst dan fors kunnen groeien. Genetische manipulatie, kortom, lijkt de toverformule waarmee de explosief groeiende bevolking in de derde wereld van voldoende voedsel kan v/orden voorzien. Niet iedereen ziet de toekomst voor het arme zuiden zo zonnig in. Boeren in de derde wereld zullen al die mooie methoden ongetwijfeld niet cadeau krijgen. Integendeel; de kans is groot dat zij alleen maar meer afhankelijk v/orden van het westen: niet alleen de kunstmest en de bestrijdingsmiddelen, maar ook de gemanipuleerde zaden

25 v u MAGAZINE MEI 1993

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen