VU Magazine 1993 - pagina 138

Renée Braams

^

Op iedere afdeling neonatologie m o e t e n beslissingen w^orden g e n o m e n over leven en dood. Hoe ZAvaar z o ' n beslissing de artsen en verpleegkundigen iedere keer w^eer valt, blijkt uit h u n opluchting als het betreffende kind vanzelf doodgaat. "Laura heeft de eer aan zichzelf g e h o u d e n , daar w^as ik heel blij om."

H

arrie Lafeber, hoogleraar neonatologie, toont een wonderlijk mengsel van zakeHjkheid en gevoeligheid. Nuchter praat hij over de grote hoeveelheid geld die de neonatologie, de zorg voor te kleine en/of zieke pasgeborenen, de samenleving kost ("de neonatologie mag niet méér gehandicapte kinderen opleveren dan er zonder de neonatologie waren geweest, anders is al die techniek de kostprijs niet waard"), maar als hij een paar van zijn minieme patientjes in couveuses laat zien, glimlacht hij vertederd.

v u MAGAZINE APRIL 1993

Gevoeligheid blijkt ook uit zijn angst zich te presenteren als een neonatoloog die expert is m dilemma's en noodsituaties, want, zo zegt hij een paar keer duidelijk, "meer moeilijke beslissingen over leven en dood dan wij nu al moeten nemen, met ons team, zouden wij niet aankunnen, ledere keer doet dat pijn." Zo'n pijnlijke beslissing is door Lafebers team, het personeel van de afdeling neonatologie van het Academisch Ziekenhuis Vrije Universiteit, zojuist genomen. In een hoek van de intensive-care zit een jong ouderpaar, zij heeft een baby m haar armen. Het

kind wordt nog beademd maar besloten is de apparatuur de volgende middag om twee uur los te koppelen, opdat het meisje, Laura, zal sterven. Het meisje, een van een tweeling, ze werd geboren na 28 weken zwangerschap met een gewicht van 1100 gram, heeft een hersenbeschadiging en daarbij functioneren haar lever, nieren en vooral haar longen niet goed. Het is duidelijk: ze heeft zo weinig toekomstperspectief dat verder behandelen zinloos is. Maar Laura wacht het moment dat de beademing wordt gestopt niet af, die nacht zal ze uit zichzelf doodgaan.

"Laura heeft de eer aan zichzelf gehouden, daar was ik heel blij om," zegt haar behandelend arts later in een patiëntenbespreking. Een verpleegkundige die bang is dat deze opmerking verkeerd wordt begrepen, legt uit dat Laura's sterven bevestigt dat de genomen beslissing juist v/as.

Zinloos Als Laura die nacht niet was overleden, zou er 'geabstineerd' zijn, de behandeling zou zijn gestaakt omdat die zinloos en kansloos was. Zinloos

en kansloos, dat zijn de begrippen waarom het draait in het rapport 'Doen of laten?', een discussiestuk dat de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde onlangs openbaar maakte. Het rapport is een standpuntbepaling van de Nederlandse kinderartsen omtrent beslissingen over leven en dood in de neonatologie. Wanneer beschouw je een behandeling als dermate kansloos dat je er niet aan begint? W a n neer koppel je alle slangen los omdat verder behandelen zinloos is? Zijn er gevallen waarin je kunt beslissen het leven van een kmd opzettelijk.

'actief, te beëindigen? De richtlijnen die het resultaat zijn van de discussie tussen de kinderartsen zijn niet allemaal consensusbeslissingen, er is wel verschil van mening, maar men blijkt unaniem de afwijkende standpunten van collega's te respecteren. Prof. Lafeber kan zich uitstekend vinden in de richtlijnen die worden voorgesteld in het rapport 'Doen of Laten?'. Wel geeft iedere afdeling neonatologie haar eigen invulling aan die richtlijnen, vertelt hij. Een kind dat na minder dan 24 Z'wangerschapsweken wordt geboren is kansloos. Een kind dat zonder hersenen of zonder nieren v/ordt geboren ook. Maar een kind van 25, 26 w e ken? In het A M C , het ziekenhuis van de Universiteit van Amsterdam, wordt bij kindjes van minder dan 26 weken geen behandeling gestart, vertelde AMC-kinderarts Richard de Leeuw onlangs in Vrij Nederland. Die laat men doodgaan. Bij een kind van minder dan 26 weken zijn de longen nog niet gerijpt en zelfs gedeeltelijk nog niet aanwezig. De bloedvatvoorziening naar de hersenen is nog niet klaar waardoor het risico van hersenbloedingen dramatisch hoog wordt. Lafeber: "Wij zijn niet te dogmatisch met niet beginnen onder de zesentwintig weken. Wij bekijken dat per kind. Je blaast wat lucht in de longetjes. Als je dan merkt dat die longen nog vrijwel niets doen, leg je dat kapje weg, ga je geen buisjes inbrengen, leggen we dat kind niet op de intensive-care. Zodra we het minder zeker weten spreken we af dat we beginnen, maar tegelijk, dat we stoppen mocht het niet goed gaan; als de longen kapot zijn, de huid stuk gaat omdat hij zo onrijp is, als er veel hersenschade is. Als die optelsom teveel wordt. Dan zegje: dit is medisch zinloos handelen." Dit beleid, wel beginnen met het inzetten van alle medische technieken, maar met de afspraak te stoppen wanneer duidelijk is dat het kind geen toekomst heeft, of een lijdensweg wacht, is wat 'Doen of Laten?' adviseert.

Spannend Misschien vanwege hun ingenomenheid met het rapport 'Doen of Laten?', waaraan bijna tien jaar is gewerkt, zijn Lafeber en zijn colleganeonatoloog Eric Ree meteen bereid me toe te laten op hun afdeling, opv u MAGAZINE APRIL 1993

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen