VU Magazine 1993 - pagina 231

Overzichtskaart met, ten zuiden van Nova Zembia, de Petsjorarivier die uitmondt in de gelijl<namige baai (inzet): exclusieve broedplaats van de kleine zwaan.

kleinere groep kleine zwanen, die 's winters naar Japan en China trekt. Alles bij elkaar zijn er niet veel meer dan veertigduizend exemplaren. Een kleine ramp is al voldoende om de soort op de rand van uitsterven te brengen.

Onbeantwoorde vraag Vanwege het relatief grote aantal kleine zwanen dat in Nederland de Russische winterkou ontloopt, speelt ons land een belangrijke rol in het voortbestaan van de soort. "Het valt hier nog wel mee met de b e dreigingen", aldus Beekman. "De kleine zwaan is bij ons, net als in de rest van zijn verspreidingsgebied, een beschermde soort. Het komt desondanks regelmatig voor dat jagers de dieren aanschieten en hun favoriete voedsel - waterplanten wordt schaarser en schaarser. Maar tegen die problemen is de kleine zwaan nog wel bestand." Het leven van de kleine zwaan in Nederland was al goed in kaart gebracht. Maar van het verbHjf in lente en zomer, op de vaste broedplaats was veel minder bekend. Beekman: "Ik stond een paar jaar geleden langs de oever van de Elbe die toen nog de grens tussen West- en OostDuitsland vormde. Aan de overkant, in de D D R dus, zag ik een groepje kleine zwanen op de uiterwaarden grazen. Dat was het laatste wat ik van ze te zien kreeg, ze verdwenen

daarna tot in de herfst. Dat ze naar Rusland gingen wist ik, maar of ze bijvoorbeeld aan deze kant van de Oeral bleven of doorvlogen naar Siberië was voor ons, als Westerse onderzoekers, een onbeantwoorde vraag." Dat gebrek aan kennis was Beekman een doorn in het oog. Nederland speelt weliswaar een belangrijke rol bij het overleven van de kleine zwaan, maar de rol van de Russische Federatie - voorheen de Sovjet Unie - is minstens zo groot. Het bhjkt dat de kleine zwanen vrijwel allemaal broeden in de delta van de rivier de Petsjora. Die delta vormt een deel van de toendra die zich uitstrekt langs de kust van de Barentsz-zee ten zuiden van Nova Zembia. Daar zijn, naar later aan het licht zou komen, meteen ook de grootste bedreigingen voor de soort te vinden. Maar Jan Beekman was om begrijpelijke redenen enthousiast dat hij eindelijk de kans kreeg om ter plekke onderzoek te doen.

Samenwerking De opening daartoe v/erd geboden toen Nederland en Rusland een verdrag sloten over natuurbescherming en vervolgens het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij een overeenkomst aanging met de

Russische Academie van W e t e n schappen. Daaruit vloeide weer een samenwerking voort tussen de Groningse universiteit en het Komi Scientific Centre van de Ural Academy of Sciences in Syktyvkar in het uiterste noorden van Rusland. Voor Beekman ging er een wereld open toen hij inzage kreeg in de onderzoeksgegevens van Hyri Mineyev, medewerker van dat instituut en als geen ander kenner van de vogels van de delta van de Petsjora. De samenwerking tussen Groningen en het Komi Scientific Centre zou wel eens essentieel kunnen zijn voor de mogelijkheid tot overleven van de kleine zwaan. Bij laatstgenoemd onderzoeksinstituut ligt de meeste kennis opgeslagen over de vogels en hun broedgebied. Die kennis maakt het mogelijk effectieve maatregelen voor de bescherming ervan te nemen. Het grootste probleem voor de onderzoekers is, weinig verrassend, echter het geld. Dat zou van bijvoorbeeld de Russische Academie van Wetenschappen moeten komen, maar die instantie valt niet onder een ministerie en moet het stellen zonder de in ons land gebruikelijke subsidiestromen. "Vandaar", zegt Beekman, "dat ze graag met ons wilden samenwerken. W e brengen wat geld mee en vanuit Nederland dragen we zorg voor v u MAGAZINE JU N i 1 9 9 3

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen