VU Magazine 1993 - pagina 155

bestierd wordt is in de loop der tijden nogal veranderd; de aandacht voor het afzonderlijke exemplaar is verschoven naar het, v/aar mogelijk, in beeld brengen van dieren in natuurgetrouw nagebootste, complete biotopen (waarvan in Artis de behuizing voor kleine zoogdieren fraaie voorbeelden biedt); een niet onbelangrijke nieuwe stap in de vooruitgang van het dierentuinwezen. En dan blijft hier verder nog onvermeld het Planetarium en (sinds zeer kort) het eigen Geologisch Museum waarover Artis ook nog de beschikking heeft en waarvan de toegang bij de entreeprijs is inbegrepen. Artis een museum? Wis en waarachtig! Met dit aldus verworven alibi op zak, en met de stralen van een pril lentezonnetje op de schedel, valt het noodzakelijk evenw^icht tussen ernst en luim deze middag vast wel te bewaren. Ernst is er op de momenten dat de bezoeker beseft oog in oog te staan met de zeldzaam geworden representanten van bedreigde of- erger nog - uitstervende diersoorten. Naast de leerzaam bedoelde opsomming van de meest essentiële w e tenswaardigheden over het beest in kwestie, treft hij dan een bordje aan met het pandabeertje van het W e reld Natuur Fonds en de tekst: "Als niet spoedig doeltreffende maatregelen worden genomen, loopt deze diersoort gevaar van de aardbodem te verdwijnen. Help mee dit te voorkomen." Gelukkig is er het W N F om lid van te worden, de dierentuin om het publiek op dit probleem te wijzen, en - niet te vergeten - het bedrijfsleven om als sponsor bepaalde exemplaren uit de verzameling levende diersoorten te adopteren. Dat laatste schijnt een nieuwe h o b by te zijn, van commerciële organisaties met enige financiële armslag, voor wie het Koninklijk Concertgebouworkest als te sponsoren object nog wat te hoog gegrepen lijkt, en een eigen wielerploeg net een tikkeltje te proletarisch. Met je logo op de kooi van een leuk beest ben je voor weinig geld klaar en kom je het grote publiek toch ruimschoots onder ogen. Een snelle inventarisatie van de vermelding van sponsors bij bakken, kooien en overige onder-

komens leert, dat men bij het adopteren het gemakzuchtige effectbejag niet schuwt. Vanzelfsprekend eten de leeuwen vlees dat gefourneerd werd door de Postbank, en heeft de fabrikant van Panter-sigaren zich ontfermd over het soort katachtigen met dezelfde naam. Maar wat Veronica beweegt om de poema te adopteren is niet direct duidelijk: het beest is niet eens jong en wil zo te zien niks. Nee, dan de brilslang; die hoeft zich geen moment af te vragen waarom zijn kostje gekocht is door de firma Optilens. Discutabel lijkt me, of met dit soort, op image-building gerichte acties van het bedrijfsleven het uitsterven van diersoorten is te voorkomen. D e geinige, al dan met toevallige associatie tussen het desbetreffende beestje en het eigen bedrijf, is zichtbaar doorslaggevender bij de keuze van een dier, dan de vraag of de achterliggende soort zonder daadkrachtige ondersteuning ten dode zou zijn opgeschreven. En bovendien is het gevaar niet denkbeeldig dat dit maken van nog meer onderscheid tussen populaire dieren en minder courante soorten, de toch al scheve verhoudingen in het dierenrijk zal versterken. Ik bedoel: het is natuurlijk op den duur vreselijk zielig voor de aasgier (moet toch te doen zijn voor de gezamenlijke vleesdestructiebedrijven m ons land!), de pissebed (Pampers wellicht?) en de kakkerlak (misschien iets voor mister Edet?), om maar eens een paar dieren te noemen met een geringere reputatie dan de oranoetan (inderdaad: Ivo Niehe-produkties). Tot zover de ernstige kant van een bezoek aan Artis. De luimige kant krijgt de meeste kans wanneer, behalve de opvoedkundige elementen van biologische aard, ook de meer sociologisch en psychologisch getinte bezienswaardigheden nauwlettend in het oog worden gehouden. En daarvoor is, zeker op een drukke dag als deze, alle gelegenheid in Artis, zoals filmmaker Bert Haanstra ooit al eens aantoonde. Het maakt daarbij niet eens zoveel uit welke sector van de diergaarde men daarvoor kiest, maar de meeste kennis van laatstgenoemde aard doet men naar mijn mening op in de buurt van dieren die bij de menselijke

soort diepere gevoelens van afschuw dan wel van vertedering oproepen. Hoewel deze gevoelens hjnrecht tegenover elkaar staan, leiden ze er beide toe dat de bezoeker, eenmaal in de ban van wat er te zien is, het masker van onaangedaan fatsoen laat zakken en zichzelf zonder terughoudendheid te kijk zet. "Get, wat een griezels!", is de meest gehoorde kreet in het 'Insektarium' waar vogelspinnen, kakkerlakkendoders en schorpioenen huizen. En ook de aanblik van gif- en wurgslangen ("Is die vergiftig? En hebtie al gegete?") in het reptielenhuis ontlokt bij menige toeschouwer angstkreten en koude rillingen. Groot ook is de afkeer van al die ruw opengereten muizelijkjes in de voüères van de roofvogels. O m de hoek bij de wolven zijn diezelfde muisjes achter glas te zien, maar dan springlevend. Ze ravotten in een uitgehold brood, onder de geruststellende tekst: "De muizen in dit hok zitten er voor het publiek en worden niet opgevoerd aan andere dieren." Wie neemt hier wie in de maling? Tegenovergesteld lijkt de populariteit van het 'apies kijken' waarbij de steelse herkenning van verwante diersoorten een al dan niet bewuste rol speelt. Maar de emotionele uitwerking op de toeschouwer verschilt in wezen nauwelijks. Zeker wanneer er plotseling iets aan de hand is. Groot is de opschudding achter èn voor de ruit bij de huzaarapen, waar drie vrouwtjes uit de kolonie van twintig apen sinds enkele dagen j o n gen hebben. Onafgebroken worden de zogende moeders belaagd door kennelijk kinderloos gebleven seksegenoten die het kroost, een enkele maal met succes, van de borst trachten weg te rukken; regelrechte kinderroof waarbij hardhandig getrokken wordt aan kopjes en ledematen van de pasgeborenen. "Dat kèn toch niet. Jan! Ga een oppasser halen!", schreeuwt een vrouw. Maar haar man, beschaamd om zich heen kijkend, valt geen moment uit zijn rol: "Nee Ans, dat is de natuur!"

Artis, Plantage Kerklaan 38/40, Amsterdam, is het hele jaar door geopend vanaf 9 uur 's morgens tot zonsondergang.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen