VU Magazine 1994 - pagina 339

een homoseksuele kapitein willen zijn, maar een kapitein die toevallig ook nog eens homoseksueel is, hoe irrelevant dat gegeven in dit verband ook is. Sleutel Groepsidentiteit is een glazen stolp. Mensen kunnen verschillende maatschappelijke kanten uitwaaieren, maar de plek onder de stolp bepaalt hoe men de buiten^vereld ziet en hoe de buitenwereld de stolpbewoners ziet. Je zult altijd in de eerste plaats jood, zwart, katholiek of wat dan ook blijven. Je zult met handen en voeten gebonden blijven aan de gemeenschap waar je uit voortkwam en bij maatschappelijk succes als voorbeeld dienen voor aankomende generaties. Aan groepsidentiteit is geen ontsnappen mogelijk. De stolp zal nooit worden opgetild. Het denken in groepsidentiteiten werkt aanstekelijk. Ook mensen die normaal gesproken tot de bevoorrechte meerderheid gerekend zouden worden, meten zich een identiteit aan als achtergestelde minderheid. Zo kan het bejaard zijn dienen als overkoepelende identiteit, zoals de opkomst van de ouderenpartijen heeft laten zien. Het leeftijdscriterium brengt kennelijk een geheel eigen visie op de wereld met zich mee. Ouderen denken klaarblijkelijk op bijzondere wijze over de milieuproblematiek, het financieringstekort en het asielbeleid. Politieke partijen hebben altijd de breekbare illusie gekoesterd een zeker algemeen belang na te streven. Breekbaar is die illusie omdat iedereen weet dat particuliere belangen als die van boeren en tuinders, werkgevers en werknemers zich niet laten wegmoffelen en poHtieke partijen niet ongevoelig zijn voor lobbyende groeperingen. Wat verkondigd wordt als algemeen belang kan gemakkelijk ontmaskerd worden - en vooral marxisten waren daar sterk in - als particuHer belang, het belang dus van de heersende klasse. Toch hoedt elke politieke partij zich ervoor, althans in theorie, zich helemaal uit te leveren aan die particuliere belangen. Het blijft belangrijk om te veronderstellen dat er een zeker algemeen belang bestaat. Als het al een fictie is, dan toch zeker een noodzakelijke. Een fenomeen als ouderenpartijen maakt evenwel korte nietten met die fictie. Je kunt je

groepsbelang niet overstijgen, is de boodschap, alleen vanuit de eigen partijdigheid is het mogelijk politiek te bedrijven. Voor de Tweede Kamerverkiezingen van 1994 werd een lijst gepubliceerd van kandidaat-parlementariërs die 'openlijk homoseksueel' zijn. De suggestie was duidelijk: wie vindt dat homobelangen in de politiek behartigd moeten worden, kan uit deze lijst een keuze maken. De auteurs van 'De verzuiling van de homobeweging' schrijven: "De veronderstelling was dat deze kandidaten zich vanwege hun homo-zijn vanzelfsprekend hard zouden maken voor de goede homoseksuele zaak." Dat homo's zich met andere politieke zaken kunnen bezighouden, zich niet in hun groepshokje wensen te laten wegstoppen, en dat zij conflicterende opvattingen hebben over wat 'de goede homoseksuele zaak' is, wensen de samenstellers van zo'n lijst minder graag onder ogen te zien. En ik zou er aan willen toevoegen: de vooronderstelling achter zo'n lijst is bovendien dat hetero's zich niet of minder goed kunnen inzetten voor belangen en rechten van homo's. Terecht lijkt die vooronderstelling me niet. Het zou in ieder geval niet al te opwekkend zijn wanneer vrouwen alleen voor vrouwen zouden opkomen, joden voor joden, homo's voor homo's. En als tenslotte de blanke, heteroseksuele man zich als laatste in het rijtje ook een gesloten groepsidentiteit zou aanmeten.

digheid. En dat de sterkste dan maar moge winnen. Vanuit de beperktheid van het eigen perspectief wordt het moeilijk je met anderen, die niet tot de eigen groep behoren, te identificeren. Een algemeen idee over wat bijvoorbeeld rechtvaardigheid is, hoeft niet geformuleerd te worden. Maar uiteindelijk zijn al die groepsidentiteiten niet erg stevig. Het is ook niet altijd duidelijk wat het h o mobelang, het ouderenbelang of het vrouwenbelang is. Vaak zijn de onderlinge verschillen erg groot, vliegt men elkaar in de haren over de juiste lijn, en is, op de keper beschouwd, er nog weinig wat de leden van de gemeenschap aan elkaar bindt. Toen de ouderenpartijen net opgericht waren, verschenen op televisie beelden van bejaarden die in Spanje overwinterden. Ze zaten op een terrasje gebruind, goed doorvoed van een drankje te genieten. Natuurlijk, het was schandelijk wat de regering van plan was met de ouderen. O p welke partij ze zouden gaan stemmen? Geen tv/ijfel mogelijk, de ouderenpartij . Moeilijk is in te zien wat die welvarende ouderen gemeen hebben met bejaarden die werkelijk financieel armlastig zijn. Maar in het denken over groepsidentiteit is voor onderlinge verschillen, voor tegenstellingen en verdeeldheid weinig ruimte. M e n koestert zich in de warmte van het eenheidsgevoel, de gloed van het door dik en dun met elkaar verbonden zijn, de kitsch van de saamhorigheid.

Drankje Politiek zou daarmee gereduceerd worden tot een botsing worden tussen verschillende vormen van partij-

Naar aanleiding van: 'De verzuiling van de homobeweging' - redactie Jan Willem Duyvendak. SUA Amsterdam, f29,90.

INGEZONDEN MEDEDELING

(ONGnniN

T R A I I i i N G E N . VERGADERINGEN, CURSUSSEN BEL VOOR UITGEBREIDE DOCUMENTATIE NOORDWIJKERHOUT (02523)78888

leeuwenhorst congrescentrum

[[[UWENHORST CEEfT IHSPIUTIE DE RUIMTE

29 VU MAGAZINE SEPTEMBER 1994

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen