VU Magazine 1994 - pagina 69

Proefopstelling van TNO. Een microfoon in de auto vangt het geraas op dat door een anti-geluid-regelaar (niet zichtbaar) wordt geanalyseerd, waarna de generator van dat apparaat het benodigde anti-signaal berekent, dat vervolgens door de luidsprekers (links en rechts van het dashboard) geproduceerd wordt om het motorlawaai te neutraliseren.

Stochastische geluiden moeten met een microfoon worden opgevangen om vervolgens in fracties van seconden geanalyseerd te worden. De anti-geluid-regelaar bestaat dan uit een gecompliceerde filter. Razendsnelle processoren digitaliseren het signaal, berekenen het benodigde anti-geluid exact en sturen de generator aan die het anti-geluid via luidsprekers produceert. In micro-seconden is dat proces voltooid, en nog voor het hinderlijke geluid ons oor bereiken kan, is het geneutraliseerd door het anti-geluid. Deze digitale systemen waarbij gebruik wordt gemaakt van informatie die het oor nog niet bereikt heeft, worden aangeduid met feedforwardsystemen. Is geen 'voor-informatie' mogelijk dan spreekt men van feedècjcfe-regelaars of tight-coupled-monopole. De laatste methode wordt alweer als gedateerd beschouwd. Het probleem met dit systeem is namelijk dat het alleen werkt wanneer de afstand tussen microfoon en luidspreker beperkt blijft (zoals bij gehoorbescherniing door gebruikmaking van koptelefoons het geval is, waar de toepassing van dit systeem wel succesvol is).

Betaalbaar Belangrijk voor een verdere ontwikkeling van anti-geluid bij stochastische lawaaibronnen, is het verbeteren van de regeltechnische kennis. Het tweede proefschrift dat hierboven genoemd werd (dat van T N O medewerker Niek Doelman, 'Design of systems for active sound control') gaat vooral in op dat onderwerp. Akoestici grepen tot nu toe voor regeltechnische problemen terug op eenvoudige methoden die deskundigen uit andere disciplines voor hen hadden ontwikkeld. Probleem daarbij was dat akoestici en de specialisten op het gebied van regeltechniek niet dezelfde taal spreken. Door beide kennisgebieden in het proefschrift van Doelman samen te brengen, is meer zicht gekomen op vooruitgang in de regeltechniek ten behoeve van anti-geluid. Het lawaaibestrijdend principe kan namelijk alleen succesvol worden toegepast wanneer drie vakgebieden effectief gecombineerd worden: akoestiek, control engineering en system engineering. Voor T N O is nu het wachten op klanten. De vindingen in de twee proefschriften zijn dermate veelbelovend dat op onderdelen patent is aangevraagd. De toepassing van antigeluid op betaalbare wijze in praktische situaties is echter geen taak van een onderzoekinstituut alleen; daarvoor is uiteraard samenwerking met de industrie gewenst.

Amerikaanse firma's brengen op dit moment een systeem voor lawaaibestrijding met behulp van anti-geluid op de markt, dat geschikt is voor inbouw in personenauto's. Geheel bevredigend werkt het systeem nog niet, maar algemeen is de verwachting dat betaalbare en bevredigende toepassingen van anti-geluid voor dit soort gevallen, niet lang meer op zich zullen laten 'wachten. Het eerste commercieel verkrijgbare anti-geluidssysteem werd overigens enkele jaren geleden in een koelkast geïntegreerd. Met succes! Anti-geluid biedt daarmee zeker geen oplossing voor alle problemen. N u lawaai steeds vaker een belangrijke stressfactor blijkt te zijn, en zelfs als een vorm van milieuvervuiling wordt beschouwd, verdienen, naast anti-geluid, ook andere potentiële oplossingen nog steeds de aandacht. Actieve vormen van lawaaibestrijding maken geluidsarm construeren en passieve lawaaibeheersing zeker niet overbodig. Integendeel; anti-geluid is er hooguit een nuttige aanvulling op, geschikt voor een heel specifieke groep lawaaiproblemen.

v u MAGAZINE FEBRUARI 1994

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen