VU Magazine 1994 - pagina 185

observatorium bovenop een uitgebluste vulkaan m Hawaii zijn gegaan en met geen enkele meting zijn teruggekomen. Dat lijkt me buitengewoon frustrerend." Stroms 'archief' staat te zoemen in een controleruimte van de telescoop m Westerbork. De gegevens van de instrumenten "worden opgeslagen op magneetbanden. De signalen van de veertien afzonderlijke telescopen worden hier samengesmeed tot een enkel plaatje. N u is dat een betrekkelijk eenvoudige opgave, omdat de telescopen onderling door kabels zijn verbonden. Tussen de verschillende observatoria in Europa is dat niet het geval. O m toch metingen door de verschillende radiotelescopen te kunnen combineren, wordt in 1997 in Dwingeloo een Europees centrum in gebruik genomen - kosten: t-wintig miljoen gulden - dat de gegevens afkomstig uit twaalf radiotelescopen combineert. De benodigde magneetbanden met meetgegevens worden per vliegtuig en vrachtwagen naar Dwingeloo getransporteerd. D e capaciteit van die banden is enorm en bovendien is er doorgaans niet echt haast geboden bij de ver^verklng van de gegevens.

Concentratiekamp De omgeving van de radiosterrenwacht lijkt naadloos aan te sluiten bij het tijdloze karakter van de waarnemingen. De wind ruist door de b o -

men en fluit zachtjes door het kippegaas waarmee de schotelantennes zijn bespannen. De smalle weg langs de rij radiotelescopen ligt bezaaid met konijnekeutels. Reeën zijn de vaste bewoners van het aangrenzende bos. Verkeerslawaai dringt hier niet door en goed beschouwd is het terrein van de sterrenwacht misschien wel een van de stilste plaatsen in Nederland. Het is bovendien een plaats die bijzonder is vanwege de bestemming die ze had gedurende de Tweede Wereldoorlog. De sterrenwacht is deels gebou^vd op het terrein van het voormalige concentratiekamp Westerbork. Het donkergroene houten woonhuis van de Duitse kampcommandant staat langs de invalsweg naar het observatorium. Naar verluidt zou de neutrale, 'hemelse' bestemming van het terrein een reden zijn geweest voor de lokale overheid om de radiosterrenwacht destijds welkom te heten op dit gevoelige stukje Nederland. Onderzoek naar een komeet die inslaat op een ver weg gelegen planeet lijkt inderdaad van elke maatschappelijk gevoelige controverse ontbloot. Ogenschijnlijk kan dat de vruchtbaarheid van het wetenschappelijk onderzoek alleen maar ten goede komen. Toch is het allerminst zeker dat de wetenschappelijke oogst van het evenement de moeite waard zal zijn. Richard Strom merkt in eerste instantie op dat we het gedrag

Een radioastronoom tuurt niet door een telescoop naar hemelobjecten, maar doet zijn werk veelal tijdens kantooruren achter een toetsenbord. De 'cockpit' van de radiosterrenwacht biedt uitzicht op de antennestraat.

van de aardse atmosfeer beter kunnen begrijpen als we naar andere planeten kijken. Even later geeft hij toe dat de betrokken komeet in feite het belangrijkste studie-object vormt. Als die de Jupiteratmosfeer binnendringt en tot ontploffing komt, valt uit de vrijgekomen straling wellicht op te maken hoe de komeet is samengesteld. Strom zal 'Westerbork' vooral gebruiken om de invloed van de kosmische indringers op de stralingsgordels rond Jupiter te meten. De stofwolk die een komeet doorgaans omgeeft, zal de energieverdeling m dat veld waarschijnlijk doen veranderen. Strom: "De grootste vraag is in feite: is er voldoende stof om een daadwerkelijke beïnvloeding van de omgeving van Jupiter te veroorzaken? O p dit moment weten we dat met. Het kan best zo zijn dat we er helemaal niets van merken. Dat zou wel een beetje teleurstellend zijn. Maar dan zegt dat ook iets over de hoeveelheid stof. Niks is namelijk ook een meetresultaat "waaruit we onze conclusies kunnen trekken."

vu MAGAZINE MEI 1 9 9 1

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen