VU Magazine 1994 - pagina 108

Besmettingscyclus via muggen. De besmette mug linl<s steekt haar snuit door de menselijke huid en brengt de malariaparasiet in de vorm van sporozoïeten in de bloedbaan. In zeer korte tijd nestelen deze zich in de lever en vermeerderen zij zich in levercellen tot tienduizenden merozoïeten. Na enkele weken komen ze opnieuw in de bloedbaan, en dringen zij massaal de rode bloedcellen binnen. In elke bloedcel ontwikkelen zich tientallen nakomelingen, waardoor de rode bloedcellen zelf te gronde gaan. De gevolgen: een plotselinge hoge koorts, koude rillingen, bloedarmoede en een vergrote milt; de klassieke kenmerken van malaria. Een volgende mug neemt bij het steken de besmetting over (rechts) en infecteert daarmee weer anderen.

Bloedcellen met merozoïeten die de cel vernietigen om vervolgens nieuwe cellen te infecteren

volg van de bevolkingsgroei in de tropen, waardoor het aantal blootstellingen aan malaria puur cijfermatig is verdubbeld. Daarnaast zijn verplaatsingen van grote bevolkingsgroepen, bijvoorbeeld bij de voortgaande exploitatie van het regenwoud, er de oorzaak van, dat het bestaande evenwicht tussen mens, parasiet en malariamug wordt verstoord. Dat in veel landen de goedkope en veilige geneesmiddelen minder effectief zijn tegen malaria, levert voor het behandelen van de ziekte in de praktijk een groot probleem op. Andere middelen kunnen dertig keer zo duur zijn als chloroquine. Honderd gulden uitgeven aan een malariakuur, dat is alleen weggelegd voor een tropenreiziger", aldus Meuwissen. De farmaceutische industrie lijkt niet erg gemotiveerd om nieuwe geneesmiddelen tegen malaria te ontwikkelen. Een nieuw medicijn op de markt brengen is een kostbare zaak en aangezien malaria vrijwel uitsluitend een probleem vormt voor de arme bevolking van de Derde Wereld, zal een investering daarin waarschijnlijk nooit kunnen worden terugverdiend. De farmaceutische international 'Wellcome' heeft nog wel een programma lopen met het geneesmiddel atovaquone; echter niet vanwege de mogelijkheden die het middel zou kunnen bieden in de bestrijding van malaria, maar omdat het middel ook actief blijkt tegen parasieten die AIDS-patiënten kunnen infecteren. Woordvoerders van de industrie hebben er al op gewezen dat alleen op basis van een internationaal initiatief een nieuw geneesmiddel tegen malaria van de grond kan komen. In het verleden kwamen zulke initiatieven nog wel eens uit militaire kringen. Zo heeft het onderzoeksinstituut van het Amerikaanse leger, het Walter Reed Army Institute of Research, de grootste ervaring in het ontwikkelen van anti-malariamiddelen. Het instituut speelde een hoofdrol bij de ontwikkeling van chloroquine en primaquine vlak na de Tweede Wereldoorlog en mefloquine en halofantrine tijdens de Vietnamoorlog. Zolang president Clinton geen avontuurtjes in de tropen in het verschiet heeft, en het Pentagon moet bezuinigen, heeft dit programma niet de hoogste prioriteit.

^ ^ ^ • ^ • 1 ^

18 vu MAGAZINE MAART 1994

Nobelprijs

De W H O heeft door het debacle van het uitroeiingsprogramma geleerd niet meer al te hoog van de toren te blazen. O p de malaria-conferentie, in oktober 1992 in Am-

sterdam gehouden, werd besloten de malarialanden zelf de verantwoordelijkheid te geven over de ontwikkeling van bestrijdingsprogramma's, gebaseerd op de bestaande gezondheidszorgstructuren en de thans beschikbare geneesmiddelen. Meuwissen: "Men heeft er duidelijk voor gekozen zich te richten op de bestrijding van de ziekte, en de besmetting voor een deel op haar beloop te laten. Daar valt best iets voor te zeggen, maar je m o e t j e ^vel realiseren dat de zieken misschien maar tien procent van de geïnfecteerde populatie uitmaken. Mensen die niet ziek zijn, maar wel besmet, kunnen via muggen de infectie wel doorgeven. Kortom: met ziektebestrijding alleen los je het probleem nooit echt op. Daarvoor m o e t j e toch heus de overdracht van de parasiet door de mug aan banden leggen". Een van de manieren om de parasiet te beteugelen is de ontwikkeling van een vaccin. De wetenschapper die er in slaagt een succesvol, en betaalbaar, vaccin op de markt te krijgen, heeft een grote kans tezijnertijd naar Zweden te mogen afreizen om een Nobelprijs in ontvangst te nemen. Hij of zij zou, wat dat betreft, daarmee een kroon zetten op het malaria-drieluik. De Franse legerarts Charles-Louis-Alphonse Laveran ontving in 1907 de Nobelprijs voor zijn ontdekking dat malaria werd veroorzaakt door Prof.dr. J.H.E.Th. Meuwissen: "Als malaria een echte bedreiging zou vormen voor de westerse bevolking, zou het probleem tegen vrijwel elke prijs zijn opgelost."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen