VU Magazine 1994 - pagina 85

H E T B o E K Dwalingen dwaaskeden inde ^etieesktittde

gene'

SUN Petr Skrabtttiek James McCortnick

ven te zien. Zelf zijn ze gecharmeerd van de wetenschappelijke scepsis en ze verwijten de geneeskunde geen wetenschap te zijn maar een vorm van dogmatiek; niet de kntische argumentatie domineert maar het autoriteitsgeloof. Maar de paradox is, zoals een arts het formuleert, dat het beter is te geloven in therapeutische onzin dan openlijk een therapeutisch bankroet toe te geven. "Beter in de zin dat een beetje goedgelovigheid ons tot betere artsen maakt, zij het tot minder goede wetenschappers." Een compromis tussen de geneeskunde als kunst en de geneeskunde als wetenschap is volgens Skrabanek en McCormick niet mogelijk. De consequentie van hun keuze is dat zij er de voorkeur aan geven minder goede artsen te zijn. Dat kan toch niet echt de bedoeling zijn? (KN) Petr Skrabanek en James McCormick, 'Dwalingen en dwaasheden in de geneeskunde', SUN, f 29,50.

Op de plank

Placebo Spinazie eten tot het je neus uit komt. Generaties kinderen zijn door hun moeder volgestopt met spinazie omdat er zoveel ijzer in zou zitten. Dan kon je net zo gemakkelijk weerloze meisjes redden als Popeye met zijn kogelronde spierballen. Het blijkt allemaal een misverstand. De mythe van de spinazie berust op een fout van onderzoekers; die hebben waarschijnlijk een komma verkeerd gezet waardoor het ijzergehalte van de spinazie met tien vermenigvuldigd werd. Uiteindelijk blijken de weerloze meisjes toch niet te kunnen bouwen op hun spinaziehelden. Petr Skrabanek en James McCormick verzamelen medische flaters. Hun opsomming is niet al te vleiend voor de medische stand. Ze besteden uitgebreid aandacht aan de idioterie van de alternatieve geneeswijzen, aan homeopathie, acupunctuur en wondergenezing. Maar de zogenaamd reguliere geneeskunde komt er niet zo heel veel beter van af. De alternatieve geneeswijzen zijn uitgesproken moralistisch: je bent zelf verantwoordelijk voor je ziekte. In de 'gewone' geneeskunde is dat nau-

welijks anders. Het najagen van genot is iets dat bijna verboden moet worden. "Liever dan hun onwetendheid aangaande de oorzaken van kanker en hartziekte toe te geven en te erkennen dat ze die niet kunnen genezen, geven de dokters meer en meer de schuld aan hun patiënten. Ziekte is het loon van de zonde", schrijven de auteurs. Bij heel veel middelen en behandelingen is sprake van het placebo-effect: mensen denken dat iets helpt en dus helpt het ook. In de medische wereld, constateren de auteurs, bestaat een grote onwilligheid om aandacht te besteden aan het placebo-effect. Dat zou namelijk het gezag van de arts ondermijnen. Het is ook aangetoond dat patiënten er baat bij hebben dat een arts zelfverzekerd optreedt en laat merken dat de ziekte met behulp van dat ene doeltreffende middel binnen de kortste keren uit de wereld zal zijn geholpen. Een twijfelende arts zien veel patiënten niet graag; bij zo iemand genezen ze minder snel van hun ziekte. De auteurs snijden hier een dilemma aan dat ze niet goed onder ogen dur-

/-/. B. G. Casimir, 'Mens en kosmos, Meulenhoff, f 34,50. Verspreide beschouwingen van een van de bekendste Nederlandse fysici, die nog met mensen als Wolfgang Pauli, Paul Ehrenfest en Niels Bohr gewerkt heeft. Aan die laatste heeft Casimir in dit boek een essay gewijd. Huub Schellekens, 'Breinboek; hersenen, biochemie en de menselijke geest', Aramith Uitgevers, f 34,90. Een boek waarin de stand van zaken wordt opgemaakt van het onderzoek naar de menselijke hersenen. Als alles over het menselijk brein bekend is, zo luidt de verwachting, zal ook de eeuwenoude vraag kunnen worden opgelost of de menselijke geest alleen bestaat uit de biologische activiteit van de hersenen. l-ians Boutellier, Solidariteit en slachtofferschap, de morele betekenis van criminaliteit in een postmoderne cultuur, SUN, f39,50. Bestaat er in onze hedendaagse samenleving nog zoiets als een moraal? Ja, antwoordt de auteur, moraliteit herkennen we in het afwijzen van wreedheid, van criminele gewelddadigheid die mensen tot weerloze slachtoffers maakt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen