VU Magazine 1994 - pagina 169

'-li^mm

H E T B O E K er niet leuker op. Leerlingen zitten balend op school, eigenlijk interesseert het ze nauwelijks, maar ja, dat papiertje. De scholen worden steeds massaler en bureaucratischer, en vanuit de overheid komt de onophoudelijke drang om te bezuinigen. Het vervelende is dat er nauwelijks een weg terug is. Het valt niet moeilijk in te zien dat het een algemeen belang is om de diploma-race in te dammen. Maar niemand zal individueel een stapje terug willen doen, het is ieders persoonlijke belang om in de concurrentiestrijd zo goed mogelijke papieren te hebben. Ook Geert de Vnes, die op zeer heldere wijze de waanzin van de geschoolde samenleving portretteert, heeft weinig te melden over hoe de diploma-inflatie aan te pakken. Hij poetst de Verlichtingsidealen nog eens op: wat hem betreft moeten we terug naar een situatie waarin niet zozeer de ruilwaarde maar de gebruikswaarde van het onderwijs het belangrijkste is. Onderwijs dient weer meer genoten te worden. Het klinkt een tikkeltje machteloos. Met de formulering van dat soort idealen roeit Geert de Vries tegen een meedogenloze stroom in. Maar mischien beter dat dan je zomaar te laten meesleuren.

Diploma-inflatie "Het is een opmerkelijk feit, dat mensen van de generatie, die in het begin van deze eeuw tot de schoolgaande jeugd behoorde, met zoveel meer erkentelijkheid spreken over de onderwijzers, van wie ze destijds hun opleiding genoten, dan tegenwoordig het geval is. Vele namen leven nog in de herinnering voort van degenen, van wie men met enige trots vertelt, dat men bij hen in de klas gezeten heeft." Deze uitspraak uit 1970 van Joh. Tigchelaar, wordt door de socioloog Geert de Vries geciteerd. En hij voegt eraan dat zijns inziens deze observatie anno 1993 nog aan geldigheid gewonnen heeft. Op het eerste gezicht lijkt het citaat een aanklacht te behelzen tegen het hedendaagse niveau van het onderwijs en van de leraren. Maar daar gaat het niet om. Alles wijst erop dat de kwaliteit van het onderwijs eerder hoger dan lager is geworden. Wel zijn de leerlingen in zekere zin onverschilliger geworden; al is dat, moet eraan

toegevoegd worden, niet zozeer hun eigen schuld. Het oude Verlichtingsideaal is dat van de kennisoverdracht aan leergierigen, mensen opvoeden tot mondigheid. Je geniet (van) onderwijs. In hoeverre dat ideaal aan het begin van de eeuw wel bereikt werd, daarover kun je twijfelen, maar dat 'onderwijsgenot' inmiddels een bizarre term is geworden, staat buiten kijf. Kennis is geen doel in zichzelf meer, maar een middel geworden tot iets anders. Onderwijs is nuttig om een vervolgopleiding te kunnen doen of om je in de strijd om de vacatures te kunnen werpen. Anders gezegd: het belangrijkste van het onderwijs is het diploma. De inhoud van de lessen doet er niet zoveel toe. De gevolgen zijn ingrijpend. Er ontstaat een diploma-race: hoe meer en hoe hogere diploma's, des te beter. Het noodzakelijke bijprodukt ervan is inflatie; diploma's worden steeds minder waard. De diploma-race maakt het onderwijs

(KN)

Geert de Vries, 'Het pedagogisch regiem, groei en grenzen van de geschoolde samenleving', Meulenhoff, f34,50.

Op de plank Joop Smit en i-iarry Stroel<en, 'Lotgevallen: de bijbel in psychoanalytisch perspectief', Boom, f 34,50. Een onderzoek naar wat er over de personages die in het Oude en het Nieuwe Testament optreden, vanuit psychoanalytisch perspectief te ontdekken valt. Mineke Bosch, 'Het geslacht van de wetenschap: vrouwen en hoger onderwijs in Nederland 1878-1948', SUA, f 65,-. De auteur laat zien dat de geschiedenis van vrouwen in het hoger onderwijs een grillig verloop had. Geen trotse parade van pioniers die de weg vrijmaakten voor volgende generaties; vrouwen moesten telkens opnieuw onderhandelen over een herverdeling van macht.

35 v u MAGAZINE APRIL 1 9 9 4

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen