VU Magazine 1994 - pagina 295

Vuurcontact

logsmisdrijven, met de SS. Van Vietnam weten we dat terreur ook een racistische ondertoon heeft. Het ging om Aziaten, die vinden het niet zo erg om te sterven. En hoe ze sterven doet er niet zoveel toe. De stereotypen hebben zich zo vastgezet. Een militaire confrontatie kan ook gekleurd worden door racisme. "Bij de beruchte spoorlijn die m Birma is aangelegd, zijn veel Europeanen omgekomen. Dat leeft voort als een trauma. Vergeten wordt dat onder de Japanse bezetting veel meer Aziaten gesneuveld zijn dan Europeanen. Bovendien is er nog iets waarover niet echt gesproken wordt: het erge voor de Europeanen die aan de spoorweg werkten v/as, dat zij als koelies behandeld werden. Wat hen overkwam is datgene wat zij decennia lang anderen hebben aangedaan. Het was niet alleen het buigen voor de Japanse keizer en zijn vlag, maar ook het onder heerschappij leven van 'gelen'. De Nederlanders waren altijd heer en meester geweest in het eigen bedrijf en konden met koelies doen wat zij wilden. Ineens werden zij van hun identiteit beroofd. Het ging veel verder dan de harde fysieke arbeid aan een spoorlijn. Het ondraaglijke was gelijkgesteld te worden aan een Aziatische koehe. Het is veelzeggend dat daar weinig over geschreven is." En bestaat er een doofpot? Fasseur vindt dat er geen doofpot bestaat en dat alle onthullingen al bij De Slegte liggen. Van Doorn sloot zich daarbij aan. Breman: "Ik ben het wel een beetje met Fasseur eens, hoewel nog veel boven tafel moet komen. Bij een doofpot denk je aan een samenzwering van mensen die bepaalde feiten willen verbergen. Hier gaat het om de doofpot van het niet willen weten, het niet willen terugkijken. Je zou het eerder een taboe kunnen noemen. Een kritische terugblik zou kunnen leiden tot de aantasting van de koloniale boodschap dat wij er tot het heil en de verheffing van de koloniale broeder gev/eest zijn. Die broeder bleek geen echte broeder te zijn. "Ik denk dat de balans van het kolonialisme heel negatief is. Het punt is dat de positieve kanten vooral in het hoofd van de koloniale overheerser zaten; men kon totaal niet begrijpen waarom die mensen naar onafhankelijkheid streefden. Ik wil niet zeggen dat de ethische politiek alleen maar een facade was. In de hoofden van de voorstanders was die politiek wel degelijk bedoeld als ontwikkelingsbeleid avant la lettre. De beleidmakers hebben voor die ideeën echter nooit veel bijval gekregen. Er waren belangrijke lobby's die het inslaan van die richting ver-

Het bezetten der openbare politionele acties.

gebouwen

tijdens de

hinderden. Uiteindelijk bleek geldverdienen toch het dominante motief." ^^^^ÊÊÊmÊÊM

Excuses

Eén groep blijft bij het herdenken van het verleden vaak buiten beschouwing. Hoe zit het met de herinnering van de mensen die in de koloniale tijd het meest geleden hebben, de Indonesiërs? Veel Nederlanders die in de Jappenkampen gezeten hebben, klaagden hun nood. Ze vinden dat de Japanse regering excuses moet aanbieden en schadevergoedingen moet uitkeren. Zelfdenken ze er niet aan excuses aan te bieden voor de manier waarop men de Indonesiërs behandeld heeft. Die Indonesiërs vragen daar trouwens ook helemaal niet om. Ik zie die veteraan weer voor mij die zich zo opwond tijdens het proces tegen Graa Boomsma. Schandalig is die vergelijking met de SS, vond hij; de boete van vijfhonderd gulden die de officier van justitie eist is trouwens een veel te milde straf. Waarom nog oude wonden openhalen, alles is toch al weer goed? De veteranenclubs van Nederlandse en Indonesische militairen komen regelmatig bij elkaar over de vloer. O u d e aartsvijanden zijn dikke maatjes geworden. En er gaan zoveel Nederlanders op reis naar Indonesië en je hoort de bevolking daar toch ook nooit klagen? De Indonesiërs zijn zo vriendelijk, zo vergevingsgezind en geven, anders dan de Nederlanders, helemaal niet af op het koloniale tijdperk. Van een trauma is niets bekend. In het vuur van zijn betoog scheen de veteraan het pijnlijke van zijn woorden niet te onderkennen. Naarmate hij de Indonesiërs meer ophemelde verscheen zijn eigen houding steeds scherper als het negatief daarvan: haatdragend en wraakzuchtig. Een teken van een verleden dat pijn doet. De verwerking van die pijn is nog maar nauwelijks begonnen.

29 v u MAGAZINE JULI/AUG 1994

m

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen