VU Magazine 1994 - pagina 58

mijn werkgever daarmee onrecht doe. Heb ik het zo genuanceerd gezegd?" B

Is het niet wrang dat de vrijheid van de onderzoeker enorm wordt beperkt? "Die vrijheid wordt inderdaad beperkt. Het conflict heeft een principiële kant. Het heeft te maken met de ethiek van de onderzoeker. In een krantecommentaar op mijn zaak werd het voorbeeld gegeven van een ingenieur in dienst van een chemisch bedrijf. Hij komt tot de ontdekking dat een nieuw produkt veel schadelijker is voor het milieu dan vooraf werd gedacht. Mag hij met deze kennis naar buiten treden of moet hij zich onderwerpen aan het standpunt van de directie? Dat soort incidenten kunnen zich in de toekomst voordoen. "Als iemand tot het inzicht komt waartoe ik gekomen ben, heeft hij de plicht daarover te spreken. Maar als een bedrijf zegt dat anders te zien, dan scheiden zich de wegen. Je kunt de vraag stellen of zo'n standpunt als het mijne inpasbaar is m een bedrijf. Ik vond van wel, de directie vond van niet. En die neemt natuurlijk de beslissing. "De wetenschappelijke vrijheid is wel degelijk in het geding, een vrijheid die bij het professoraat hoort. De frictie is dat ik zov/el medewerker van de KEMA als hoogleraar ben. Nu moet ik constateren dat zoiets in feite onmogelijk is. Van beide kanten is wat dat betreft een inschattingsfout gemaakt. Met een zekere neutraliteit kun je zeggen: we hadden ons dat conflict kunnen besparen. Zo'n combinatie is alleen mogelijk 'wanneer het voor de hoogleraar evident is dat het enige wat telt, het bedrijfsbelang is, en dat hij over de algemene belangen zijn mond houdt. Maar zo zit ik niet in elkaar. " Z o ' n conflict komt zo dicht op je huid. Het betekent voor mij persoonlijk en voor mijn loopbaan vrij veel. Het is niet niks, datje op je 54e nog eens de arbeidsmarkt op moet. Ik ben bijna rond met een nieuwe werkgever, maar er zit een achteruitgang in inkomen, en misschien ook nog een verhuizing aan vast. Het is allemaal nogal ingrijpend." H Heeft het bedrijfsleven voor u afgedaan? "Ik pas niet in het bedrijfsleven. Die conclusie kan ik nu wel trekken. Tot 1980 heb ik aan de

^^Ife heh ooit hij de kernenergielobby gehoord en nu word ik er uitgewerkt. Dat is geen sterk teken. ^^ 12 v u MAGAZINE FEBRUARI 1994

universiteit gewerkt. Die periode in het bedrijfsleven was een episode in mijn leven en niet meer dan dat. Het was wel een interessante en verhelderende ervaring." H

U heeft wel eens geschreven dat u als socialist in de industrie werkte en dat u door daar te werken het socialisme bevorderde. 'Dat was erg idealistisch gedacht. Ik schaam mij er niet voor, maar ik moet toen wel een beetje met mijn hoofd in de wolken gelopen hebben. Kernenergie als goedkope vorm van energie sprak mij als sociaal-democraat ook zeer aan. Ik wilde die energie als het \vare aan de samenleving uitdelen. Ik kon niet echt accepteren dat het in het bedrijfsleven au fond gaat om de winst, de korte termijn en het deelbelang. Als je daarin wat langer meedraait weetje niet beter, maar ik was gewend om op een andere manier naar de wereld te kijken. Vooral wanneer ik voor het bedrijf in het buitenland was, praatte ik meer dan anders met mijn collega's en vroeg mij altijd af: zijn dat mijn collega's, wat voor mensen zijn dat eigenlijk? Je kunt lekker met ze eten en grappen met ze maken, maar ze zijn heel anders dan ik: gericht op het behalen van praktische resultaten, op een hoop getallen. Als ik twijfels naar voren bracht en opperde dat iets misschien niet juist was, zeiden zij: niet moeilijk doen." H

Is het probleem niet dat u last hebt van een ernstige wetenschappelijke naïviteit; last van het idee dat naar redelijke argumenten altijd geluisterd wordt; en bent u niet daardoor eerst in de politiek en daarna in het bedrijfsleven met uw hoofd tegen een muur gelopen? Je kunt inderdaad zeggen dat het eenzelfde soort naïviteit is en dat ik vervolgens beide keren ontdekte dat de zaken anders liggen."

H

U hebt de tegenstanders van kernenergie irrationaliteit verweten. Bent u nu niet tot de conclusie gekomen dat de voorstanders minstens zo irrationeel zijn? "Volmondig ja. Er bestaat een enorme rem om bepaalde conclusies te trekken. Men blijft koppig volhouden dat zo'n ongeluk als in Tsjernobyl hier absoluut niet kan plaatsvinden. Je ziet het ook heel sterk in de bagatelliserende houding ten aanzien van het nucleaire afval. Men sluit zich af voor een andere kijk op de zaak. Die onwillige houding kv/am ik bij de tegenstanders van kernenergie ook tegen. Hun argumenten waren vaak helemaal niet goed doordacht. "De nucleaire discussie is een stuk van mijn leven geworden. Soms heb ik er schoon genoeg van. Het ergerlijke is dat het debat zich niet vernieuwt. De discussie is helemaal gepolitiseerd. Mensen zeggen: zie je niet hoe ingewikkeld het is, kun je niet beter je mond houden? Dan antwoord ik: nee. "Die houding is mij opgebroken maar zo'n affaire is ook voor de kernenergielobby niet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen