VU Magazine 1994 - pagina 271

Vakantie hoor je doorgaans te vieren. Minder plezier is er te beleven voor de omw^onenden van recreatiegebieden en toeristische trekpleisters. Zij zien hun vrijheid danig beknot door de massale toeloop van vermaakzoekers. In Midden-Limburg kunnen ze daarover meepraten.

m ^ k e serveerster heeft het platte m U kastje in haar beide handen ^ ^ ^ ^ ^ geklemd en beweegt met haar duimen over de druktoetsen. "Twee koffie", mompelt ze in zichzelf en drukt op de zendknop. "Twee koffie", weten ze een milliseconde later in de keuken. De bestelling is digitaal doorgeseind. Twee koffie staat er in een mum van tijd op tafel. De horeca in het Limburgse dorpje Thorn is op oorlogssterkte, ook in vredestijd. Het is vrede als er geen toeristen zijn in het fraaie oude v u MAGAZINE JULI/AUG 1994

MAAST DEPKEf

stadje met de pittoreske witte huisjes. Er zijn echter altijd toeristen in T h o r n en daarom hebben de serveersters ook buiten het seizoen en in de stille uurtjes snelheidsbevorderende bestelkastjes. Ook de toiletten in het restaurant zijn berekend op een massale toeloop. Door twee mfraroodsensors in de stortbak is even nadrukkelijk handenwapperen voldoende om de wc te laten doorspoelen of de bril te laten zakken. Ook deze zomer zal T h o r n (de VVV-folder: "Wie in het stadje

rondloopt ziet zo de middeleeuwers voor zich, dobbelend op een b o o m stronk") worden overspoeld door toeristen. Het hele midden-Limburgse Maasplassengebied - net ten zuiden van R o e r m o n d - \verkt als een magneet op v/atersportliefhebbers. Door de grindv/inning levert het gebied steeds meer vasteland in. Met het Maaswater stromen ook de toeristen binnen. Overal steken de masten van pleziervaartuigen boven de dijken uit. Duitse auto's staan bumper aan bumper geparkeerd.

En hekken. Overal hekken. "Het is goed dat je die even hebt gezien", zegt dr. ]aap Lengkeek als we stapvoets langs de toegangspoort van een recreatiegebied bij Stevensweert rijden. Lengkeek is verbonden aan de werkgroep recreatie van de Landbouwuniversiteit Wageningen. Met afgrijzen constateert hij hoe de lokale bewoners hun territorium moeten prijsgeven aan de vermaakzoekers. De hekken reiken tot in een woonwijk.

Hongerende ezel Lengkeek promoveerde op 1 juni. Zijn proefschrift is een sociologischfilosofisch vertoog over het collectieve belang van recreatie en toerisme. Het is een belang dat, zo meent Lengkeek, nogal eens hoger wordt aangeslagen dan dat van de autochtone bevolking. Over de hoofden van burgers worden beslissingen genomen over de bestemming van hun directe leefomgeving: wordt het een recreatieterrein of een natuurgebied?

In beide gevallen, zo betoogt de Wageningse socioloog, leveren de bewoners een flink stuk vrijheid in. De commercialisering van de recreatie en de hype rond natuurbehoud hebben de standpunten alleen maar verhard. "Het recreatiebeleid in Nederland bevindt zich als een hongerende ezel tussen de hooistapel van de commerciële exploitatie en de hooistapel van de orthodoxe natuurontwikkeling", schrijft Lengkeek in zijn dissertatie. Waar dit toe kan leiden, zien we met eigen ogen als 'we een toer maken rond de Limburgse plassen. Ondanks het druilerige weer wagen enkele surfers zich op het water. Hier en daar ligt een baggermolen afgemeerd. Het werk voor de grindwinners zit er nog lang niet op. Al smds de jaren vijftig graven ze zich een weg door de bedding van de Maas kunstmatige meren met smalle grindstranden achterlatend. Het gebied oogt monotoon. Als badkuipen liggen de grindmeren in het landschap. Sinds 1986 is het watergebied - circa 1700 hectare groot - in handen van een commerciële exploitant. De bewoners van het zogeheten Stevol-gebied (de naam is een samenvoeging van de eerste letters van de plaatsnamen Stevensweert, O h é en Laak) zien zich sindsdien omringd door hekken, afgesloten wegen en private terreinen. Direct buiten de dorpen staan de kassahokjes. Toegang tot het water kost nu een rijksdaalder. Jaap Lengkeek heeft zich er al meerdere malen kwaad om gemaakt. Vorig jaar maakte hij deel uit van een groepje Wageningse onderzoekers dat de oorzaken en gevolgen van de grindwinning in Limburg in kaart bracht. In het eindrapport maakten enkele omwonenden van hun hart geen moordkuil. "Het dorp houdt er zelf niks aan over, ook de middenstand niet, want die Duitsers kopen allemaal hun eigen etenswaren. Wij hebben de investeringen gedaan en zij profiteren ervan", zegt een bewoner. "De autochtonen worden platgewalst", beweert een ander. "Dan komen die Duitsers met een dikke Mercedes, die bepalen toch voor een stuk de leefbaarheid." Waardoor wordt bepaald of toeristen en autochtonen elkaar kunnen verdragen? Hoe lijdt de dorpscultuur onder een overstelpende massa vermaakzoekers? Lengkeek: "Dat hangt onder meer af van de mate waarin de v u MAGAZINE JULI/AUG 1994

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen