VU Magazine 1994 - pagina 235

de techniek die we in de micromechanica gebruiken." Ehrfeld, de natuurkundige die in Groningen sprak, is de man van de LIGA-techniek. Het principe daarvan wijkt niet echt af van de methode die Elwenspoek schetste. Maar LIGA werkt met röntgenstralen, is een factor duizend nauwkeuriger en ook veel duurder. LIGA maakt het mogelijk om bijvoorbeeld ook trechtertjes of uithollingen te etsen. Daarmee verlaat de techniek het platte vlak en is er sprake van werken m drie dimensies. Het resultaat van het procédé is een mal, die kunststoffen afgietsels voor massaproduktie mogelijk maakt. Echte micro-structuren in drie dimensies, ontstaan met behulp van lasers. "Gas van silicium-waterstof," zegt Elwenspoek, "heeft de eigenschap dat het neerslaat bij verwarming. Met een laser wordt een bepaalde plaats gericht verhit en daar ontstaan dan torentjes van silicium." Foto's, gemaakt door een onderzoeksinstituut in het Zweedse U p p sala, tonen spiralen van enkele micrometers doorsnede die uit het silicium zijn gegroeid.

Assemblage Inmiddels houden de onderzoekers zich bezig met de vraag hoe micromechanische onderdeeltjes tot micromotoren met een diameter van een tiende van een millimeter, tot microlabjes of micropompjes moeten worden geassembleerd. "Je hebt een vaste hand nodig", had Ehrfeld in Groningen al opgemerkt, "tot laat in de nacht feestvieren is er niet bij." O m dezelfde reden verwacht Elwenspoek niet dat de instrumentmakerij van de Twentse Universiteit overbodig zal worden door toepassing van de micromechanica. "Integendeel", zegt hij, "ambachtelijk vakmanschap blijft onontbeerlijk." Ook ziet hij een rol voor het toeval in de assemblage van micromechanische apparatuur: "Als je de onderdelen in een vloeistofbad door elkaar schudt, zullen ze zo af en toe vanzelf in elkaar vallen." Elwenspoek licht toe welke produkten hij en de andere medewerkers van het MESA ontwikkelen. Het gaat onder andere om een rotor, die een micrometer of twintig dik is. Een spiegeltje in dezelfde orde van grootte is bruikbaar in zeer nauwkeurige, optische apparatuur. Boven-

dien maakt het MESA apparaatjes om micromechanische onderdelen te manipuleren en staat er een motor voor een compacte cd-speler op stapel, ter grootte van een kubieke centimeter. Een Zwitsers bedrijf heeft het Twentse ontwerp voor een pompje, dat op exacte wijze een infuus kan doseren, al op de markt gebracht. Een ander bedrijfsklaar apparaatje is het trekkrachtmetertje, dat het mogelijk maakt de kracht die op videobanden wordt uitgeoefend te meten en te regelen.

Topper Commerciële toepassingen genoeg dus. Hoe kijkt Elwenspoek aan tegen het pleidooi van Ehrfeld voor spoedige inschakeling van marketing-deskundigen bij de verdere ontwikkeling van micromechanica? Elwenspoek: "Daar wordt het zo langzamerhand tijd voor. De technische kennis is groot genoeg om in produkten te gaan denken. Maar het initiatief moet vooreerst bij ons liggen; het bedrijfsleven heeft met micromechanica nog onvoldoende ervaring." En hoe denkt Elwenspoek over de Japanners, die met de micromechanica op de loop dreigen te gaan? "Ach", zegt hij, "we plukken hier zelf de vruchten van onze research. Kom maar mee." De onderzoeker loopt de gang op naar een aanpalende kamer, waar 'topper' dr.ing. Frans van de Pol zijn bedrijfje runt. 'Toppers' werken op een 'Tijdelijke O n dernemers Plaats'; een plaats dus voor mensen die met steun van de universiteit een eigen bedrijfje willen starten. De universiteit geeft ze eenjaar lang de kans om zich op de markt waar te maken. Ze mogen daarbij gebruik maken van de apparatuur van de universiteit, die voor een beginnend ondernemer doorgaans onbetaalbaar is. Van de Pol is de technische man van Micro Produkts & Services. "Terwijl mijn jaar als 'topper' nog maar amper is begonnen", zegt hij, "kunnen mijn collega en ik al een boterham verdienen met advies- en produktiewerk voor het bedrijfsleven. N u maken we nog tegen betaling gebruik van de faciliteiten hier, maar op den duur zullen we een laboratorium inrichten en op eigen benen staan. Wanneer dat is weet ik nog niet, maar echt lang zal het niet meer duren.

Lef Van de Pol heeft als voormalige wetenschapsman de overstap naar het bedrijfsleven snel gemaakt. Hij praat als een ondernemer en zegt dat hij graag wat meer lef en creativiteit bij de Nederlandse bedrijfsleven zou zien, en wat minder geklaag en gezeur over economische recessies en krimpende markten zou willen h o ren. Hij verwacht dat zijn bedrijf zal kunnen profiteren van de groeiende belangstelling voor micromechanische technieken en produkten. Van de Pol heeft nog geen tijd gehad om behoorlijk promotie-materiaal te maken. "We zijn te druk met opdrachten die geld opleveren", zegt hij. Een eenvoudig A-4tje maakt duidelijk wat zijn bedrijf te bieden heeft. Het gaat onder andere om het op uur- of projectbasis verrichten van microtechnologische bewerkingen zoals het etsen van silicium, het aan elkaar plakken van siliciumschijfjes en fotolithografie. Elwenspoek luistert, terwijl Van de Pol enthousiast vertelt over de toekomst van Micro Produkts & Services. Elwenspoek is blij met het bedrijf, waarvan hijzelf één van de gangmakers was: "Voor ons onderzoek aan de universiteit is het geen concurrentie; eerder een aanvulling. We kunnen commerciële opdrachtgevers nu doorverwijzen naar Frans en zijn collega's, en ons richten op het werk waarvoor we zijn ingehuurd: het verrichten van wetenschappelijk onderzoek naar micromechanica." Als uitsmijter toont Elwenspoek een foto met onderdelen van een mechanische mier in wording, die even groot is als zijn natuurlijke evenbeeld. Die mier kan de eerste stap zijn op weg naar piepkleine robots die onzichtbaar zijn voor het blote oog en op afstand bestuurd in een ader viruscellen aanvallen of kalkaanslag verwijderen. "Een nieuw tijdperk van technologische vooruitgang", juichte de uitnodiging voor de Hendrik de Waard-lezing. Het lijkt niet overdreven als we de onderzoekers mogen geloven. Zij zijn er in ieder geval van overtuigd, dat ze veranderingen teweegbrengen die met zullen onderdoen voor de revolutie van de informatietechnologie die destijds door de invoering van de computer is ontketend. v u MAGAZINE J U f^ 1 1 9 9 4

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen