VU Magazine 1995 - pagina 539

REPORTAGE

JANE

T

STEVENS

Zeeziek rond de zuidpool Het pakijs rond Antarctica is voortdurend in beweging en herbergt tal van levensvormen. De studie ervan is betrekkelijk jong. Om gegevens te verzamelen legde een als onderzoeksstation ingericht schip 8300 kilometer af, van de zuidpunt van Chili tot Nieuw-Zeeland. De zuidpool, een goudmijn voor de wetenschap èn fascinerend mooi. Verslag van een expeditie.

WETENSCHAP,

CULTUUR

&> SAMENLEVING

4

- DECEMBER

igg^

ijdens het verrichten van diepgaand onderzoek legt Martin Jeffries een hartveroverende dynamiek aan de dag. Drie dagen stampte en rolde het onderzoeksschip, de 'Nathaniel B. Palmer', op de woeste wateren van Straat Dralce, een der moeilijkst bevaarbare zeeëngten ter wereld. Maar nu glijdt het 94 meter lange vaartuig vredig over een stille, onaards aandoende zee. Als een dier dat uit zijn winterslaap ontwaalct komt Martin Jeffries uit de tweekamersuite van de onderzoeksleider op het 03-dek. Zijn witte huid is nog bleker dan anders, en achter gekleurde glazen gaan vermoeide, blauwe ogen schuil. Hij sleept zijn magere, 1.85 meter lange lijf een binnentrap op naar het 05-dek: de brug, vijfentwintig meter breed en met de vorm van de voorkant van een hamerkophaai. Jeffries loopt voorzichtig langs de groene richel voor de grote schuine ramen, brengt een videocamera naar zijn oog en drukt op de knop. "We naderen nu de grens van het ijs, zo'n drieëneenhalve dag na ons

vertrek uit Punta Arenas", zegt hij met een scherp Brits accent. "Je kunt de vorming zien van ijspannekoeken uit smeerijs aan het zeeoppervlak." Bij de helder witte rand van het palcijs, zestien meter onder ons, drijven lange golvende slierten rafelige zwarte zijde - 'smeerijs' - op de golven. Het ijskoude vlies zit stevig vastgekleefd op de deining die er duwend en trekkend vorm aan geeft. "Dat soepzootje zal uiteindelijk worden samengedrukt tot ronde ijsplaten die pannekoeken heten", zegt Jeffries. Kort daarna varen we te midden van miljoenen pannekoeken, elk zo'n zeventig tot negentig centimeter in doorsnede. Het lijkt alsof de zee tot aan de horizon met waterlelies is bedekt. Met zijn oranje romp en ivoorwitte bovenbouw werpt het schip een lange schaduw in de gouden winterochtend; een spoor van ultramarijn achterlatend onder een hemel van azuur. Voor Jeffries, die als glacioloog verbonden is aan het Geofysisch Instituut van de Universiteit van Alaska in Fair-

WETENSCHAP,

CULTUUR

et) SAMENLEVING

5

- DECEMBER

banks, is het zeeijs van Antarctica zijn werk, zijn passie en, op dit moment ook, zijn redding: de zware pannekoeken verminderen de deining en verdrijven daardoor tijdelijk zijn zeeziekte waartegen verder geen medicijn lijkt te helpen. "De eerste keer dat ik een onderzoeksreis naar Antarctica kon maken heb ik serieus overwogen of ik de opdracht aan zou nemen", zegt hij met een gespannen lachje. Dit is Jeffries vierde tocht naar de zuidelijke oceanen en het is de eerste keer dat een schip in de winter de Amundsenzee en de Rosszee verkent. Het is zelfs pas de negende keer dat een van 's werelds vier onderzoeksijsbrekers in de winter diep is doorgedrongen in het Antarctische drijfijs. De 53 mensen aan boord van de Palmer - onderzoekers, assistenten en bemanning - zullen de komende maand de enige menselijke wezens zijn in dit gebied van dertien miljoen vierkante kilometer, tweemaal zo groot als Europa. Hun opdracht is verbazend simpel

igg^

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen