VU Magazine 1995 - pagina 546

Roggeri toont een paar foto's, die hij maakte tijdens een recent bezoek aan het Centraal Aziatische land dat tot voor kort deel uitmaakte van de Sovjetu n i e . Op één daarvan ligt eer schip van behoorlijke afmetingen te ''oesten in een desolaat landschap. Een andere foto toont een stel mensen, die in een visfabriek werkten. Maar het meer levert geen vis meer op en de schaarse vissen die uit de wetlands van de Amu Darya komen zijn bij lange na niet genoeg om hen aan het werk te houden. Toch liggen er rond het Aralmeer nog wetlands en Roggeri voelt er zich op z'n gemak, net zoals vroeger in Marokko. Hij is in het kader van het door de Wereldbank gefinancierde 'Aral Sea Wetland Restoration Project' naar Oezbekistan gestuurd om te bekijken wat de waarde van de wetlands is voor de lokale bevolking en de regionale economie. Hun belang voor bijvoorbeeld vogels krijgt in Oezbekistan bitter weinig aandacht, zegt Roggeri, en dat is te begrijpen vanwege het barre leven daar. Oezbekistan heeft wel plannen voor milieuherstel en net als in West Afrika gaat het hierbij vaak om prestigepro-

jecten. Roggeri zag in Tasjkent plannen voor lange dijken en voor kanalen met een lengte tot twaalfhonderd kilometer, die bijvoorbeeld water vanuit Siberië via de irrigatiegebieden naar het Aralmeer moeten aanvoeren. Maar zulke plannen malcen weinig kans. Internationale financiers als de Wereldbank hebben geleerd van de fouten van de Sahel en steken geen geld meer in megalomane projecten. Toch zal het herstel van het meer en de wetlands moeilijk zijn. Het probleem is onder andere dat het gebied zo ver is gedegradeerd, dat het niet de status van 'wetland van internationaal belang' verdient en dus geen geld krijgt uit het potje voor de bescherming van dat soort gebieden. Onderzoek van het 'Aral Sea Wetlands Restoration Project' toont wel aan, dat de vervuiling sterk is afgenomen sinds de ineenstorting van de Sovjet-Unie. Door het erop volgende dichtdraaien van de geldkranen nam het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de landbouw drastisch af. Het water is nu naar verhouding schoon. Maar de verdroging in het gebied blijft zorgwekkend en met de gezondheid van de lokale bevolking gaat het ook al niet goed. Luchtvervuiling door stofstormen en door pesticiden die vroeger vanuit vliegtuigen werden verspreid, slechte eetgewoonten, slechte hygiëne, watervervuiling uit het verleden en wellicht chemische wapens, die in het gebied getest zouden zijn, vormen daarvan de vermoedelijke oorzaken. HOTELLETJE

Vissezsbootjes in Muynak Bay, een voormalige baai van de Aralmeer die ooit diende als natuurlijke haven. Het rietmoeras dat na aanleg van een dijk ontstond, is van levensbelang voor mens èn dier.

Op steun van Nederlandse of andere Europese vogelaars hoeven de Oezbeken niet direct te rekenen. Hoewel de vogelgids soorten vermeldt die zowel hier als rond het Aralmeer rondvliegen, is er geen sprake van vogeltrek. Soms belanden in Nederland geringde vogels in Oezbekistan, maar het gaat hoogstens om enige tientallen exemplaren die waarschijnlijk zijn verdwaald. Veruit de meeste Nederlandse trekvogels zetten koers naar het zuiden, niet naar het oosten. Oezbekistan en met name de delta van de Amu Darya waarover Roggeri de meeste informatie heeft, moet het hebben van het herstel van de wetlands.

WETENSCHAP,

CULTUUR

&> SAMENLEVING

12

- DECEMBER

Toegangspoort naar de scheepswerf van Muynak. zodat die weer vis, gras voor de veeteelt en drinkwater gaan opleveren. De delta, hoopt Roggeri, kan op den duur weer de status van waardevol wetland verwerven en de vogels die er zijn weggetrokken zullen er terugkeren. De Oezbeken kunnen daarbij profiteren van de kennis die is opgedaan in Europa en West Afrika en de fouten vermijden die daar zijn gemaakt, maar de lokale bevolking zal in de eerste plaats zelf het initiatief moeten nemen. Bij de eigenares van een verlaten hotelletje op de grens tussen woestijn en wetlands trof Roggeri genoeg ondernemingslust aan om toeristen op een primitieve maar gastvrije manier te ontvangen. Roggeri: "Zulke mensen zijn schaars. Logisch, ze zijn in Oezbekistan vijftig jaar lang centrale planning door de overheid gewend. Zelf nadenken werd bepaald niet aangemoedigd en wie dat nog kan verdient steun. Toerisme is een van de manieren om duurzaam gebruik te maken van de wetlands. Oezbekistan heeft veel te bieden: vriendelijke mensen en de historische zijderoute, plus het contrast tussen de wetlands die er nog zijn en de woestijn. En een vleugje ramptoerisme. Het moet kunnen, ook daar."

199s

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen