VU Magazine 1995 - pagina 563

DUBBELE PUNT

Tentoonstellingen

Stoffelijke resten Waar is toch de overzichteHjke weldaad van een zaal vol rijk gevulde vitrines gebleven? Er is een nieuwe manier van exposeren in opkomst, die de bezoeker niet langer overrompelt met overdaad en volledigheid, maar die inspeelt op lagere instincten als nieuwsgierigheid en voyeurisme. Hoe

Rokerslongen op sterk water valt anders te verklaren dat van Groningen tot Maastricht museumvitrines steeds valeer met ondoorzichtig, slechts hier en daar van een kijkgat voorzien materiaal worden afgedekt, wat de bezoeker noopt om steels, met één oog dicht, naar binnen te loeren? Het verhoogt de spanning, dat is zeker. En het biedt de bezoeker bovendien het gevoel dat het geëxposeerde wel héél bijzonder moet zijn en dat het een voorrecht is om daarmee helemaal alleen, zij het nog zo kort, oog in oog te mogen staan. Uiteraard is de spanning die deze manier van exposeren oproept sterk afhankelijk van de aard van het tentoongestelde,- bij een verzameling vingerhoeden of lampetkannen zal ze geringer zijn dan bij een expositie van bijvoorbeeld recent ontdekte pornografische pentekeningen van Rembrandt.

Het meest effectief is deze methode als het tentoonstellingsthema an sich al naar het geheimzinnige, het bizarre of het lugubere neigt. Bij Museum Boerhaave hebben ze dat uitstekend begrepen. De tentoonstelling 'Lijf & Leed', een verzameling natte en droge preparaten en modellen van menselijke lichaamsdelen, is dan ook zo ingericht dat de bezoeker niet dan met moeite de highlights te zien krijgt: hij zal geduld moeten oefenen, op z'n beurt moeten wachten, zich in allerlei bochten moeten wringen en veelvuldig door de knieën moeten. De beloning voor al die inspanning is een onmiskenbaar schrik- en griezeleffect: de sensatie bijvoorbeeld, om plotsklaps te worden aangestaard door een mensenhoofd op sterk water, waarvan, ten behoeve van het geneeskundig onderricht, één gezichtshelft is opengelegd om de kauw- en nekspieren zichtbaar te mal<en. Blijkens het voorwoord in de bijbehorende catalogus is voor deze vorm van exposeren gekozen om de bezoeker zelf te laten beslissen hoe schokkend hij zijn bezoek wil malcen. Maar dat mag de museumdirecteur zijn kat proberen wijs te malceu; niemand weet immers van tevoren hoe schokkend de confrontatie met hetgeen hem achter het rode gordijn wacht, zal uitpal<;ken? 'Lijf Si Leed' behelst nochtans geen rariteitenkabinet maar een serieuze tentoonstelling met als thema het zieke en gezonde lichaam. Het toont het neusje van de zalm uit de collecties van universitaire museale instellingen uit het hele land, zoals de anatomische musea van Groningen en Utrecht, en het vermaarde Museum Vrolik van de Universiteit WETENSCHAP,

CULTUUR

van Amsterdam. Leerzaam is de expositie bovendien, want met de schriftelijke uitleg erbij, steekt de bezoeker heel wat op over de bouw en het inwendige van zijn lichaam: van het skelet en de huid, tot de spijsvertering en de zintuigen aan toe. Er zijn weerzinwekkend werkelij kheidsgetrouwe wasmoulages te zien van de gevolgen van aandoeningen als knobbellepra, spruw, waterkanker en syfilis. Meer echter dan deze modellen oefenen toch vooral de 'oorspronkelijk objecten' aantrekkingskracht uit: de droge objecten zoals schedels en andere skeletdelen uiteraard, maar met name de natte preparaten. Die laatste zijn tenslotte lichaamsdelen van échte mensen, die zo, dankzij de bewarende werking van het sterke water, na hun dood in zekere zin alsnog het eeuwige leven kregen. Het is daardoor dringen geblazen voor de kijkgaten die uitzicht bieden op stoffelijke resten in conserveringsvloeistof, zoals de getatoeëerde lappen huid, de rokerslongen, de maag, het hart, de hersenen en het eerder genoemde hoofd met de halfgeloken ogen. Dat juist dit ontegenzeglijk meest spectaculaire object van de expositie ook de omslag van de catalogus siert, zal geen toeval zijn. Jammer alleen voor degenen die, met behulp van dit informatieve, fraai geïllustreerde drukwerk en het bijgeleverde brilletje (samen voor slechts één tientje!), thuis nog eens gezellig driedimensionaal willen nahuiveren, dat daarin een stereofoto van dat hoofd ontbreekt, (GJP)

'Lijf & Leed' is tot en met 21 april 1996 te zien in Museum Boerhaave, Lange St. Agnietenstraat 10 in Leiden; telefoon: 071 521 4224. Geopend: dinsdag tot en met zaterdag 10.00 tot 17.00 uur, zondag 12.00 tot 17.00.

e) SAMENLEVING

- DECEMBER

199$

mensbeeld, jonge feministes die mannen bij hun activiteiten willen betrekken, een tot de verbeelding sprekende homoseksuele subcultuur en het inzicht onder jonge mannen dat verschillende vrouw- en homovriendelijke eisen (deeltijdarbeid, intimiteit onder mannen) eigenbelangen zijn geworden. Met een emancipatoir zelfbewustzijn kunnen jongens binnen milieu-, antiracisme- en andere organisaties zich daar als 'vooruitgeschoven posten van vrouwen- en homobeweging' manifesteren met eisen als zorg voor anderen, een tolerante werkplek en bevordering van deeltijdarbeid. Ondertussen doen ze gewoon waar ze goed in zijn: werken aan een beter milieu, een multiculturele samenleving, een solidaire democratie. Van daaruit kunnen jongens worden betrokken bij emancipatoire processen, zonder dat ze bij wijze van spreken vrouw, homo of migrant moeten worden." fos Biegman, onderzoekei bij de Stichting Amsterdams Mannencentrum, in Savante, najaar. "Juist van bedrijven als Shell zou je hopen dat ze h u n researchgeld in Nederland uitgeven en daarmee de ontwikkeling van hoogwaardige technologie direct en indirect (via de universiteiten) zouden stimuleren. Dat juist bij een bedrijf dat uitstekend draait de researchuitgaven niet stijgen is een grote tegenvaller. Wanneer Fokker verdwijnt verliezen we researchruimte en kan minister Wijers, mocht hij het willen, een helpende hand toesteken. Wanneer Shell besluit researchpersoneel te ontslaan, dan is dat werkelijk een bedreiging voor de kennisontwikkeling." Rick de Zeeuw in Technisch Weekblad, 11 oktober.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen