VU Magazine 1996 - pagina 245

"Ja, vanwege de aanhoudende droogte is er weinig kans op grote wisselingen in de waterstand en dat is ongunstig voor zulk onderzoek", besluit De Mars. We staan op en lopen langs het kunstgras van GHC naar een putdeksel, dat de grens tussen de gemeenten Hilversum, Naarden en Bussum markeert. Het putje en naaste omgeving vormden een paar jaar geleden het toneel van een confrontatie tussen milieuactivisten, politie en vertegenwoordigers van de gemeenten.

Walm De activisten beschuldigden Bussum van waterdiefstal uit het Laegieskamp ten behoeve van de nabijgelegen sportterreinen en de Bussumse gemeentepolitie was erbij geroepen om proces verbaal van dit nieuwe type misdrijf op te malcen. Toen echter bleek dat de gemeente Bussum weliswaar eigenaar was van het terrein, maar dat dit was gelegen op het grondgebied van Hilversum, moesten de politiemensen zich onverrichterzalce terugtrekken. Hilversum lag destijds - de indeling in politieregio's was nog niet doorgevoerd - buiten hun jurisdictie. Over zijn rol in die confrontatie is De Mars bescheiden. Hij koos voor de onafhankelijke opstelling van een wetenschapper en beperkte zich tot het aandragen van gegevens ten behoeve van de natuurbeschermers. Doordat hij op de achtergrond bleef, was hij later wel de geschikte figuur om plaats te nemen in een commissie die moest uitmaken wat er met het Laegieskamp moest gaan gebeuren. Na veel vijven en zessen, waarbij de provincie en de laatste rijksregelingen voor waterbeheer eraan te pas moesten komen, kwam het Laegieskamp als geheel in handen van Natuurmonumenten dat daarmee niet alleen een fraai stukje natuur in huis haalde, maar ook eigenaar werd van enkele hockeyvelden en tennisbanen. We lopen in een walm van patat frites langs het clubhuis van GHC naar het zuidelijke deel van het Laegieskamp. "Het terrein bestaat uit twee natuurgebieden", vertelt De Mars, "het noordelijke deel, inclusief het blauwgrasland, en het zuidelijke deel. Daartussen liggen als een wig de hockeyvelden." In het zuidelijke deel

Houten huizen aan de rand van het Gooise natuurgebied: "Bouwen in steen was hier verboden." bevinden zich het voormalige zwembad, het Koeiebad, en de Koeiemeent, die vroeger een gemeenschappelijke weideplaats was voor het vee van boeren uit de omgeving. De Koeiemeent werd later van jaar tot jaar verpacht aan steeds andere boeren, die zich maar weinig aan het gebied gelegen lieten liggen. De Mars; "Dat gebrek aan belangstelling is achteraf een geluk, want daardoor is de oorspronkelijke bodemstructuur redelijk bewaard gebleven. Natuurmonumenten probeert nu de bijzondere natuur weer te herstellen. De waterhuishouding is verbeterd, wat met name wil zeggen dat het land natter wordt. Daarnaast is met graafmachines voor zover mogelijk de oorspronkelijke accidentering van het terrein hersteld."

Zaadbank Terwijl een stel Gallowayrunderen ons verbaasd aanstaart, onderzoekt De Mars grond. "Veldrus", wijst hij, "Blauwe zegge, Borstelbies, Veenpluis, Waternavel, Lage zegge. Strains, in de zomer, is het hier rood van de Zuring en staat er Ratelaar en Zwarte zegge. Het herstel komt op gang, zelfs in het meest zuidelijke deel van het terrein." Dat zuidelijkste deel is een hopeloos verdroogd stukje afgegraven veen, dat tegen een woonwijk van Hilversum ligt. Kinderen uit de buurt banjeren er doorheen en voetballen ergens tussen de bosje rond het Koeiebad. Maar daarover maakt De Mars zich weinig zorgen: "Dat is geen ramp. hi vergelijking

WETENSCHAP,

CULTUUR

a> SAMENLEVING

7

- IUNI

met de verdroging en de watervervuiling zijn dat kleine problemen." En inderdaad, afgezien van wat resten van vuurwerk van de afgelopen jaarwisseling, oogt het land opmerkelijk schoon. Een vennetje, dat duidelijk machinaal is gegraven, moet de veenplas die er oorspronkelijk lag doen vergeten. Dat lukt nog niet echt. De grond is modderig en kaal en hier ligt wel overal plastic en ander vuil. De Mars speurt tevergeefs naar de Pilvaren en de Moerashertstooi, die hier vorig jaar bloeiden. "Waarschijnlijk te vroeg in het seizoen", concludeert hij. "Ze kunnen later nog wel opduiken. Wat je hier ziet is overigens geen replica van de oude veenplas. Op het eilandje in de plas stond in de Eerste Wereldoorlog een geschutsopstelling, het Pannekoekfort. De naam komt waarschijnlijk van de vorm van het eiland." De reconstructie en de natuurontwikkeling van het Laegieskamp heeft resultaat, schrijft De Mars in een artikel over het project. Het gevarieerde landschap, een combinatie van nat en droog, komt langzamerhand weer tevoorschijn en planten die lang geleden zijn verdwenen, duiken weer op. Er moet een levensvatbare 'zaadbank' in de grond zitten, die na een zestig durende periode van menselijk gebruik van dit gebied nog steeds kan worden aangeboord. Teruglopend door het bosje aan de rand van het oude Koeiebad, vertelt De Mars over zijn onderzoek in Polen, waar hij, ter vergelijking met de Nederlandse situatie, de relatief onaangetaste blauwgraslanden en echte venen aan de grens met Wit Rusland onderzocht. Een brandlucht onderbreekt zijn verhaal. In een kuil knettert een flink vuur. "Blussen", concluderen we meteen. Met de heersende droogte is de kans op een verwoestende brand veel te groot. Een minuut of tien later zijn de vlammen verdwenen onder een laag zand en is voor de zoveelste keer duidelijk geworden dat het wel en wee van gebieden als het Laegieskamp in hoge mate door menselijk ingrijpen worden bepaald.

fotografie: Witho Worms

1996

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen