VU Magazine 1996 - pagina 442

TENTOON

Kies exact!

'Tijd & Leven' heet de tentoonstelling die in Teylers Museum in Haarlem te bezichtigen valt. Het is een nogal v/eidse benaming, er is immers zoveel dat met tijd te maken heeft, en er is zoveel dat met leven te maken heeft; het houdt niet op. Zulke vage, alomvattende titels zijn over het algenreen niet erg veelbelovend. Ze duiden erop dat de samenstellers geen duidelijke keuze hebben kunnen maken en er niet in geslaagd zijn zich te beperken tot een afgerond thema. In dit geval is het niet zo dat er in het geheel geen thema aanwezig is. 'Tijd & Leven' laat de wetenschappelijke stand van zaken zien op het terrein van de biofysica. Biofysica is het wetenschappelijk veld waar biologie en natuurkunde elkaar treffen. Van oudsher zijn biologie en natuurkunde duidelijk van elkaar te onderscheiden vakgebieden met een

30

WCS OKTOBER

1996

heldere taakverdeling: de biologie bestudeert de levende natuur, de natuurkunde richt zich op de dode natuur. Maar die scheiding tussen levende en dode natuur is niet zo strikt. In levende organismen zijn natuurkundige processen werkzaam. Zo is er de electrische activiteit die leidt tot de contractie van het hart en de absorptie van zonlicht door chlorofylmoleculen in het fotosynthese-proces. Ook wordt biologisch materiaal onderzocht met technieken uit de natuurkunde. Van die kruisbestuiving tussen wetenschapsgebieden is een groot aantal aardige voorbeelden te zien,- vaak zijn die voorbeelden tamelijk eenvoudig en bekend. Maar de tentoonstelling is dan ook vooral bedoeld voor niet-specialisten, in het bijzonder voor leerlingen uit de hoogste klassen van het middelbaar onderwijs. Wat valt er zoal te zien? De mogelijkheid om fossielen vrij exact te dateren met behulp van koolstof-14 wordt uit de doeken gedaan. Er is het onderzoek van schedels met behulp van computertomografie waardoor de oorspronkelijke vorm van de schedels goed gereconstrueerd kan worden en waarmee ook vast te stellen is hoe het evenwichtsorgaan functioneerde; een indicatie van de vraag of het wezen ook kan lopen. Er is het sportonderzoek dat nagaat op welke manier het menselijk lichaam zo min mogelijk last heeft van lucht- of waterweerstand; niet onbelangrijk voor wie een topprestatie wil leveren. Maar ook vallen de neurale netwerken te zien, computers die naar analogie van het menselijk brein zijn opgezet zijn en

die een 'zelflerend' vermogen heten te bezitten; ze kunnen niet alleen op commando opdrachten uitvoeren maar ze kunnen zichzelf ook aanpassen aan de omgeving. En zo valt nog wel even door te gaan. 'Tijd & Leven' is typisch een tentoonstelling waarbij het uitsluitend mogelijk is een opsomming te geven van de verschillende onderdelen. Die onderdelen zijn ieder voor zich allemaal heel interessant, maar bij elkaar opgeteld willen ze maar geen geheel vormen. De tentoonstelling is duidelijk vanuit propagandistische overwegingen opgezet. Men wil middelbare scholieren enthousiasmeren voor de natuurwetenschappen, met veel leuke proefjes en interessante weetjes. De slag om de scholieren, dat is wel duidelijk, wordt nu ook al uitgevochten in het museum. De samenstellers willen daarom een zo breed mogelijk, representatief beeld van de natuurwetenschappen geven; een staalkaart van het biofysisch vermogen. Iedereen moet aan zijn trekken komen. Maar die breedheid komt de coherentie van de tentoonstelling niet direct ten goede. Daarvoor hebben de verschillende onderdelen toch te weinig met elkaar te maken. Een echte tentoonstelling is 'Tijd & Leven' niet, meer een voorlichtingsbijeenkomst, een open dag. Kies exact! Koos Neuvel De expositie ' T i j d & Leven: biofysica in N e d e r l a n d ' is t o t en m e t I O n o v e m b e r t e zien in Teylers M u s e u m , Spaarne 16, H a a r l e m . T e l . (023) 5 31 90 10.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen