VU Magazine 1996 - pagina 484

LANDSCHAP

Jonge kustduinen

We zien een meertje in een laaggelegen duinvallei in het nationaal park Kennemerduinen, in de omgeving van Zandvoort. In het noordelijk deel van dit duingebied zijn dergelijke meertjes ontstaan door verstuiving tot op het grondwaterpeil, maar er komen ook duinmeertjes voor die gegraven zijn uit het oogpunt van natuurbeheer; er ontwikkelt zich een bijzondere flora en fauna. In het zuidelijk deel vinden we de Amsterdamse waterleidingduinen. Daar wordt in een enorm stelsel van duinmeertjes en kanalen aangevoerd rivierwater gereinigd door het in de bodem te laten zakken en het op een diepte van enkele tientallen meters op te pompen. Amsterdam haalt een groot deel van haar drinkwater uit deze duinen. Op de foto is te zien dat het afgebeelde duinmeertje niet geheel natuurlijk is ontstaan. De steile helling, rechts van het midden, wijst duidelijk op een afgraving door mensen. In een natuurlijke duinvallei zijn de hellingen veel flauwer. De duinen die we hier zien, zijn jonge kustduinen. Ze komen langs de gehele gesloten Hollandse kust voor. Hun vorming begon al kort na de negende eeuw met de afvlakking van de oude duinen door de wind. Het meeste van wat je hier ziet is echter tussen de dertiende en de zestiende eeuw ontstaan. Inmiddels

20

WCS NOVEMBER

1996

worden de duinen vanwege de kustbescherming kunstmatig vastgelegd; tegen de steile wand is helmgras aangeplant. Er komen overigens nog wel kale plekken voor, zoals rechts van het midden op de foto. Daar hebben mensen gelopen of gegraven, of er zijn konijnen aan het werk geweest. Daar waar de vegetatie kapot gaat, begint het duin te wandelen. Niet alleen door de wind, maar ook door water. Als het hier flink heeft geregend, zakt niet al het water direct de grond in. Het stroomt ook langs de hellingen naar beneden. Aan de oever is een kleine puinwaaier te zien die hiervan het gevolg is. Deze duinvallei is omgeven door grote, hoge paraboolduinen. De kop van de parabool wijst in de heersende windrichting, dus van zuidwest naar noordoost. De duinen hier zijn tien tot vijftien meter hoog. De natuurlijke duinhellingen, zoals die links op de foto, hebben een hoek van ten hoogste 32 graden. Dat is de maximale rusthoek van zand; als u op het strand een hoopje zand door uw vingers op de grond laat glijden, ontstaat een kegeltje dat nooit steiler is dan die 32 graden. Een graadje steiler en de kegelvorm is verstoord. Een dergelijk natuurkundig verschijnsel zien we hier in het groot. Eduard Koster is hoogleraar geomorfologre aan de Universiteit UtrecJit. Interview: Mark Traa

WCS NOVEMBER

I996

21

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen