VU Magazine 1996 - pagina 209

Boeken

Ratten, luizen, afgevroren ledematen veelvuldig de slecht geoutilleerde militaire psychiatrische klinieken in. Daar werd de oorlogsmoeheid met elektrische schokken uitgedreven. Wie de film 'lm westen nichts neues' zag, weet hoe soldaten soms maandenlang verkleumd de volgende orders van hun bevelhebbers afwachtten. Tot die tijd werd er soms met de lotgenoten aan gene zijde van de denkbeeldige frontlinie gecommuniceerd; het waren brothers in arms, arme drommels die weliswaar voor vijanden doorgingen, maar aan wie 's nachts dezelfde ratten knaagden. Een terreinwinst van enkele honderden meters was voor generaals dikwijls al voldoende om victorie te kraaien. Dat dit veelal gepaard ging met krankzinnige verliezen (tijdens de slag bij Borodino in 1812 verloren de Fransen en de Russen samen bijna tachtigduizend man op een dag) lezen we niet in de autobiografieën van de veldheren. 'Een wereld in oorlog' is geen inleiding in de militaire geschiedenis. Daarvoor is het valqargon net iets te alomtegenwoordig. Het boek is evenmin compleet, maar dat zegt samensteller H. Ph. Vogel zelf al in zijn inleiding. Met zevenmijlslaarzen wordt door dertig eeuwen krijgsgeschiedenis in Europa, het Ottomaanse rijk, India en Latijns-Amerika heengemarcheerd. Dat is echter niet hinderlijk. Wie goed leest, bemerkt opvallend weinig verschillen tussen de oude Romeinse slagvelden en de hedendaagse tankgraven. (MT)

Keegan is voor veel militair-historici de grote roerganger, omdat hij de individuele beleving van soldaten aan het front op papier goed wist te combineren met de grand strategy van de generaals die op enige afstand van het krijgsgewoel plegen te bivakkeren. In ons land wordt onder meer in eiden militaire geschiedenis gedoceerd. In 'Een wereld in oorlog' is .) H.Ph. Vogel / een dozijn colleges ^^Slngor / J.A. de Moor aan de Leidse rijksuniversiteit gebundeld. De auteurs staan daar ongetwijfeld voor de klas, Wat wcLcn we van krijgshetgeen we voetstoots moegeschiedenis? We kennen ten aannemen omdat hun namen van fameuze denfuncties en val<:gebieden kers annex krijgsheren als niet vermeld staan. Uit het Von Clausewitz en Sun hoofd kennen we G. C. Tzu. Misschien kennen we Berkhof, die in het laatste namen van recentere hoofdstuk mag vooruitauteurs als Paul Fussell en blikken op de oorlog van de John Keegan. Verder lezen toekomst en die tijdens de we voornamelijk over dageGolfoorlog veelvuldig in de lijkse krijgszal<;en in de Hilversumse televisiestu(auto)biografieën van genedio's was te zien. Bekend is raals- en oorlogsverslagook de Rotterdamse hooglegevers -buiten- dienst. raar maatschappijgeschiedeDe neiging van bevelhebnis J.M.W. Binneveld, die bers om zich op schrift te niet zo lang geleden nog fipresenteren als de enige begureerde in vPRo's Noordertrouwbare ooggetuigen van ücht. krijgshandelingen is echter van alle tijden: bijkans onBinneveld schreef het enige telbaar zijn de hagiografieën college met een duidelijke van Alexander de Grote, menselijke noot. Waar we Caesar en Wellington. ons in andere hoofdstukken Pas na de Tweede Wereldnog bijna laten meeslepen oorlog werd er door milidoor een grandioze strategie taire geschiedschrijvers inof briljante tactische zet, gegaan op de tegenwoordig drukt Binneveld ons op de logische verbintenis tussen grauwe realiteit van de mioorlog en maatschappij. De litaire psychiatrie. Ratten, Brit Keegan was de eerste luizen, afgevroren ledemadie echt indruk maalcte met ten, granaatscherven en gifeen verhandeling die ruimte gassen dreven de frontbood aan de psyche van de soldaten in de loopgraven soldaat: 'The face of battle'. van de Eerste Wereldoorlog WETENSCHAP,

CULTUUR

H.Ph. Vogel (red.); 'Een wereld in oorlog -

Albert E. Kersten, 'Een organisatie van en voor onderzoekers - ZWO 19471988'; Van Gorcum, f. 95,-. Over de voorloper van de Nederlandse organisatie voor Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek, zwo werd kort na de oorlog in het even geroepen om de achterstand op wetenschapsgebieden als kernfysica en hoge-energiefysica in te lopen. Vanaf de jaren zeventig werd de overheidsbemoeienis groter en kwam er meer kritiek op het feit dat het zwo-geld vooral naar de natuurwetenschap ging. Dat leidde uiteindelijk tot de omvorming van zwo in de breder georiënteerde Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk

militaire geschiedenis in hooidstukken',

Onderzoek [NWO].

Het Spectrum, f. 39,90.

et) SAMENLEVING

27

matige systemen. Het geldt wellicht ook voor maatschappelijke systemen, voor economieën, voor onderzoekscentra en oecosystemen, en voor wie weet wat nog meer. Alleen, voor één ding geldt het niet: een boek dat is geschreven volgens het procédé 'plalc zo veel mogelijk vagelijk verwante interessante verhaaltjes op een willekeurige manier aan elkaar tot hoofdstukken, en brei vervolgens zoveel mogelijk interessante en nog weer vagelijker verwante hoofdstukken aan elkaar' wordt volstrekt onleesbaar. Zo'n boek schreef Kevin Kelly. Je kunt het op willekeurige welke plek openslaan en lezen. Het overspoelt je met interessante gedachtenkronkels en leuke anekdotes, en geeft je soms zelfs het vage gevoel dat hier misschien wel iets belangrijks aan de orde is, maar wie wat langer leest en dan bijvoorbeeld via electronisch geld, Gaya, leertheorieën, cryptografie en slagveldsimulaties bij een kwiek verhaal over evolutie is beland, weet niet echt meer waar het over gaat. Wie dat erg vindt zal moeten wachten op een boek waarin Kelly zijn onderwerpen wat beheerster uiteenzet, (BV)

- MEI 1996

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen