VU Magazine 1996 - pagina 375

Zij bestudeert de grondslagen en geschiedenis van haar vak en vormt als zodanig een minderheid binnen de psychologie: "een beetje een Turk in Nederland". Dat is soms irritant, vaker echter "interessant geworstel".

'De beproefde procedures', die zij in mei dit jaar hield, analyseert pro/, dr Trudy Dehue (1951), hoogleraar in de grondslagen en de geschiedenis van de psychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, het zelfbeeld van de psychologie als harde wetenschap. In vrijwel geen andere wetenschap als de psychologie bestaat er zo'n grote fixatie op methodologie. Voor psychologen zelf is dat volstrekt normaal, men volgt naar eigen zeggen 'de beproefde procedures', de algemeen geaccepteerde standaarden van de wetenschap. Maar Trudy Dehue argumenteert dat psychologen niet werken volgens de regels van de wetenschap, simpelweg omdat de regels van de wetenschap niet bestaan. De oratie sluit aan bij haar proefschrift uit 1990, een prachtig boek getiteld 'De regels van het vak' (uitgeverij Van Gennep), waarin zij de geschiedenis van de psychologie onderzoekt. Zij plaatst de methodologische ontwikkeling van de psychologie daar in een maatschappelijk verband. Niet altijd is in de psychologie namelijk zo'n objectiverende benadering gangbaar geweest. Lange tijd was bijvoorbeeld zoiets als handschrift-

onderzoek wetenschappelijk gezien heel respectabel. De onderzoeker was iemand met buitengewoon veel wijsheid en intuïtieve vaardigheid; hij hoefde zich maar te buigen over het handschrift van een sollicitant en aan de hand van de lusjes en krulletjes kon hij beoordelen of we hier te maken hadden met een gedegen werker of een sloddervos, een volgzaam type of een eigenzinnig figuur. Op deze manier dacht men de geschiktheid van een sollicitant voor een bepaalde baan te kunnen vaststellen. Deze 'subjectieve' benadering van de handschriftonderzoeker maakte plaats voor 'objectieve' psychologische tests. Volgens Trudy Dehue houdt deze wetenschappelijke omwenteling verband met een maatschappelijke ontwikkeling. De verhouding tussen werkgevers en werknemers werd minder vaderlijk, minder op het harmonie-model geschoeid. In die nieuwe, verzakelijkte verhouding paste de hulpverlenerachtige handschriftonderzoeker niet meer. Het tijdperk van de moderne selectiepsychologie met haar geobjectiveerde methoden, die als een afstandelijke makelaar zowel de belangen van werknemers als werkgevers diende, kon beginnen; het begin van een tijdperk ook waarin alles draaide om een goede toepassing van 'de regels van het vak'. Waarom is die fixatie op regels in de psychologie zoveel heviger dan in andere wetenschappen, zelfs in vergelijking met aangrenzende sociale wetenschappen als de sociologie of antropologie^ "Dat ligt complex. Ik denk in ieder geval niet, zoals zo vaak gezegd wordt, dat de sociale wetenschappen proberen om de natuurwetenschappen te imiteren. Dat is een te gemakkelijke en simplistische redenering. Als het alleen om imitatie zou gaan, had die strenge methodologische regulering niet zo lang aangehouden. "In mijn boek uit 1990 probeer ik een beter antwoord te geven. Ik constateer dat het verschil tussen het wetenschappelijk product en het niet-wetenschappelijk product bij een vak als

WCS SEPTEMBER

I996

15

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen