VU Magazine 1996 - pagina 333

vergelijkbare situatie, niet zelden versimpeld of verbasterd, wordt gebruikt. Dit natuurlijke proces van standaardisering wordt extra sterk gestimuleerd door de het gebruik van de hedendaagse informatietechnologie en een sterk toegenomen mediaconsumptie. De bonte verscheidenheid in taalgebruik is goeddeels verdwenen doordat van Hulst tot Veendam en van Den Oever tot Slenaken dezelfde nieuwslezers, quizmasters en presentators te horen zijn. Zo raken, geruisloos maar in steeds sneller tempo, delen van het vaderlands idioom in het vergeetboek. Wat daar aan nieuwvorming tegenover staat, is kwantitatief misschien niet gering, maar in kwalitatief opzicht zelden een aanwinst: codes, computerjargon en ontleningen van (meestall angelsaksische origine. Er worden steeds minder brieven geschreven, boeken gelezen en verhalen verteld. En die ontwikkeling brengt bij de doorsnee taalgebruiker niet alleen een verarming van de woordenschat teweeg, maar vermindert tevens zijn vermogen om in zijn schriftelijke en mondelinge uitingen een nuance aan te brengen of een subtiel accent te leggen. De puur verbale communicatie lijkt het meer en meer af te leggen tegen andere vormen van informatieoverdacht, zoals beeld- en lichaamstaal. Maar is dat wel zo verontrustend als ik hier, op dit bedrukte vel papier, wil suggereren? En bovendien wie doet er wat tegen? Picasso: viool

dat het aantal mogelijke combinaties schier onuitputtelijk is." Onuitputtelijk? Niet helemaal, zo lijkt op het eerste gezicht. Van Dale heeft weliswaar drie dikke delen nodig om de Nederlandse woordenschat onder dak te brengen, maar na 'zymotisch' komt er mets meer. Het aantal zinvolle lettercombinaties is uiteindelijk beperkt, ook al is de hoeveelheid zinnen dat vervolgens met die combinaties kan worden samengesteld uiteraard nagenoeg eindeloos. Overigens is het heel opmerkelijk dat 'de dikke van Dale' steeds dikker wordt. Want geen taalliefhebber kan zich aan de indruk onttrekken dat de taal - en ik beperk mij hier bewust tot het Nederlands - er in de loop der jaren eerder armer dan de rijker op geworden is. Voor een deel komt die verarming op het conto van een natuurlijk slijtageproces. Taal slijt doordat woordgebruik dat ooit nieuw en oorspronkelijk was, al snel tot standaard verwordt, die vervolgens door jan en alleman in elke

Deze cultuurpessimistische bespiegelingen - ik geef het grif toe - dienen uiteraard geen ander doel dan het nut van poëzie voor de taal wat extra reliëf te geven. Dichters doen, als het goed is, precies datgene wat nodig is om de totale barbarij die ons anders wacht, het hoofd te bieden. Zij doen daartoe althans een poging. Want het eindresultaat valt of staat vanzelfsprekend met de mate waarin hun werk weerklank krijgt in de culturele bovenlaag van de samenleving. En daarover mag, gezien de oplage van een gemiddelde dichtbundel, die zelden meer omvat dan zo'n driehonderd exemplaren, niet al te optimistisch worden gedacht. In dat licht kan het eigenlijk niet anders of poëzie moet voor velen een intens elitaire aangelegenheid zijn. Het zij zo. Maar wie dat vindt mag zichzelf in elk geval niet tot deze elite rekenen. Gemompel De vraag - Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten, I Vooi de rechtvaardiging van het bestaan - die f.C. Bloem zichzelf, en daarmee ons, ooit stelde, dient zonder aarzeling met een volmondig 'ja!' te worden beantwoord. Dichters zingen nóóit hetzelfde liedje. Zij gaan de uitdaging

WCS JULI - AUGUSTUS

1996

49

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen