VU Magazine 1996 - pagina 108

m i n i s t e r Ketelaar ongevraagd ontslag te verlenen. Hij schrijft: "Het wil mij voorkomen, dat iemand die zich dermate lichtvaardig met een maatschappij heeft ingelaten, waarvan de neutraliteit in de oorlog reeds op het eerste gezicht twijfelachtig was, niet de juiste persoon kan zijn om leiding te geven aan de studerende jeugd". Desgevraagd laat het College van Herstel weten zijn mening niet te herzien. Dat is opmerkelijk, oordeelt Kessenich. In augustus adviseerde het College nog Ketelaar te ontslaan vanwege zijn pro-Duitse houding op de universiteit, en vier maanden later laat het College weten "geen termen voor ontslag" te zien - ondanks de uitbreiding van het dossier-Ketelaar met de Cellastic-rapporten. De minister verwijst de zaal< door naar de Commissie van Advies Zuiveringsbesluit. Die besluit alleen Ketelaar te horen en niemand van het College van Herstel of het MBWI. Dat zijn immers de regels. De commissie komt tot de conclusie dat "het bewijs niet is geleverd" dat Ketelaar voor de vijand werkte. En over de "technische vraag" of zijn werk ten goede gekomen kan zijn aan de vijandelijke oorlogsvoering acht de commissie zich "niet bevoegd een oordeel uit te spreken". Dat is vreemd, omdat de commissie even verderop schrijft dat Cellastic zich ook bezighield met gebieden waarvan "de betekenis van de bestudeerde onderwerpen voor de oorlogvoering zeer duidelijk" was. De commissie achtte zich kennelijk wel bevoegd om dit te kunnen beoordelen. Niettemin neemt de minister het advies van de commissie over. In de zomer van 1946 wordt de schorsing van Ketelaar ongedaan gemaalct. Kessenich acht het "niet ondenkbaar" dat Ketelaar handig gebruik heeft gemaal<;t van het "meten met twee maten" door de regering; De Haas, Kistemaker en Zwartsenberg waren immers al vrijuit ge-

In november 1960 reist Ketelaar, tiier reclits met zijn vrouw op Schipliol, naar prof. Goudsmit in de Verenigde Staten om eerlierstel te verkrijgen. Ze keerden echter met lege handen terug. sympathieën. Dat was verkeerd gevallen bij de andere hoogleraren. Als het MBWI het Amsterdamse College van Herstel informeert over Cellastic, belooft de secretaris van het College dat Ketelaar geschorst blijft tot het onderzoek naar Cellastic is afgerond. Op 3 december krijgt de minister van OKW van het College echter het advies de schorsing op te heffen. Ketelaar zou "slechts zeer lichtgelovig" zijn geweest. Het MBWI protesteert krachtig tegen de beslissing van het College, en op grond van dat protest overweegt de

geplakt zat. Toen ik er was, zag ik louter geheimzinnigheid; de mensen, de kantoren die altijd op slot zaten, het was allemaal top secret." Snel wegwezen daar, zou il< zeggen. "Welnee, daarvoor had De Haas me er juist naartoe gezonden. De Haas had contact met professor Wiersma [Eliza Cornelis Wiersma, assistent van De Haas in Leiden, daarna hoogleraar in Delft en vanaf 1942 hoofd van het Kamerlingh Onnes Lab -MT]. Hij stond in verbinding met Londen. Vlak voor het einde van de oorlog [in juli 1944 -MT[ blies hij echter zijn laatste adem uit. Dat was voor ons een ramp. "De Haas vroeg me of ik de ware aard van Cellastic wilde achterhalen. Daarmee was ik zeer vereerd. Ik vond het leuk. Ik belandde in een situatie die voor een jonge wetenschapper hoogst interessant was. Onze taal< was het onderhouden van contacten met de wetenschappelijke wereld in Parijs. We bezochten fysische laboratoria, ontmoetten interessante mensen."

Het was een gevaailijke opdracht, die De Haas u meegaf. "Dat was het ook. Ik speelde alles mee op een verdomd voorzichtige manier. Als ik daar was, had ik me te conformeren aan het systeem. Anders kon ik wel thuisblijven." En u rapporteerde over wat u hoorde en zagl "Ja, natuurlijk. In de vorm van informatie die via Wiersma moest worden doorgezonden naar Engeland." Dus als u terug was in Nederland, meldde u aan De Haas dat u de ene verdachte Cellastic-medewerker op de gang had zien smoezen met een ander. "Op die wijze insinuerend praten doe je niet als je in de contraspionage zit. Want dat was wat we deden." In de verhoren van het Militair Bureau Wetenschappelijke Inlichtingen met u en De Haas maken hij noch u melding van Wiersma als dekmantel voor een contraspionage-

WETENSCHAP,

CULTUUR

&) SAMENLEVING

3S

- MAART

zaak. Sterker nog: De Haas is in Londen zelf nooit uit eigen beweging over Cellastic begonnen-, dat moest door Goudsmit uit hem worden getrokken. U had zich misschien kunnen vrijpleiten als u wel iets had verteld over Wiersma. "Die sufferds in Londen! Ze wilden ons niet geloven!" Nee, u heeft niets gezegd. "Dat hjkt me sterk." Er zijn geen verslagen die daarvan melding maken. "Nou, dat kan ik niet helpen." Voelt u zich niet belazerd door De Haasl "Tja. Ik heb veel respect voor De Haas. Hij was een groot man. Maar zijn fout is dat zijn garantie van een doorverbinding via Wiersma naar Londen kennelijk niet is gerealiseerd." Het feit dat u alleen mondeling, onder vier ogen aan De Haas rappor1996

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen