VU Magazine 1996 - pagina 120

meest cynische manier om het voor te stellen. Dat daar zo'n euforie over ontstond, is veelzeggend. Een moslim-dode is irrelevant. "Zo kom je vanzelf ook te spreken over Srebrenica. Het is bijna irrelevant dat daar moslims gedood zijn; de Nederlanders van D u t c h b a t hebben hen zelfs medische hulp onthouden. Daar zit een racistisch, oriëntalistisch beeld achter: moslims zijn andere mensen, echt andere mensen, mensen met wie wij ons niet k u n n e n identificeren. Het Nederlandse publiek wil slechts weten wat 'wij' daar gedaan hebben. Over het optreden van Dutchbat ontstaat dan ook veel minder politieke discussie dan je mocht verwachten. Minister Voorhoeve had al lang opgestapt moeten zijn."

II.*'—-

KRUISTOCHTEN

Van der Veer haalt in zijn bundel de Amerikaanse politieke denker Huntington aan, die Prof.dr Peter van dei Veer: 'Zo kun je niet over waarschuwde voor een dreigende beschavingen praten." botsing tussen de Westerse en de moslim-cultuur. Claes, toen nog secre- met de voormalige koloniale mogendtaris-generaal van de NAVO, heeft zich heid die niet altijd positief is. in soortgelijke bewoordingen uitgela- Daarnaast is het waar dat heel veel moten. Maar volgens Van der Veer slaat die dernisering voortkomt uit de Westerse waarschuwing nergens op: "Zo kun je wereld; veel veranderingen waarvoor niet over beschavingen praten. Er be- men in moslim-landen huiverig is, staat wel zoiets als het Westen, in die worden dan ook toegeschreven aan het zin dat er verdragsorganisaties zijn en Westen. Het is daarom geen wonder dat militaire bondgenootschappen etcete- men in het Oosten ook zo zijn vijandsra. Maar in cultureel opzicht verschil- beelden heeft gecreëerd van het len de Westerse landen onderling nog- Westen; er bestaat zoiets als 'occidenal. En de verschillen tussen moslim- talisme'. Maar die Oosterse beelden landen zijn echt enorm. Neem alleen al van het Westen zijn ambivalent, want het feit dat Iran en Iralc met elkaar in het Westen heeft op veel mensen daar oorlog zijn gekomen! Er is geen enkele ook een geweldige aantrekkingsreden om aan te nemen dat al die lan- kracht." den één front tegen het Westen zullen vormen. Wie dat gelooft, roept echt Op de herhaalde vraag of de angst middeleeuwse beelden op over de van Huntington al met al volledig uit kruistochten en zo,- dat is écht oriënta- de lucht gegrepen is, antwoordt Van der lisme. Toch heeft iemand als Hunting- Veer met een stellig: "Ja." Een van de ton een grote invloed op de Ameri- grootste gevaren van deze tijd, zegt hij, kaanse politiek." is dat de islam als geheel als een vijand Maar misschien is er uit de moslim- wordt ervaren, tegen wie het Westen wereld niet één groot gevaar te ver- zich met politieke en militaire middewachten, maar is er wel spralce van ve- len te weer moeten stellen. "Als we elle kleine bedreigingen? Van der Veer: ke uiting van van religieus politiek ac"We moeten niet vergeten dat de mees- tivisme opvatten als teken dat praten te moslim-landen een koloniaal verle- geen zin heeft, als er geen rationale den hebben. Ze hebben dus een relatie analyse meer gemaalct kan worden van WETENSCHAP,

CULTUUR

&) SAMENLEVING

50

- MAART

wat er in moslim-landen gebeurt, dan ontstaat er een gevaar dat groter is dan dat waarvoor Huntington waarschuwt. Dat kan een self-fulfilling prophecy worden, ja, gezien de rol die dit denken in Amerika speelt en gezien de rol die Amerika in de wereld speelt. "We lezen in de kranten over bijvoorbeeld Hamas in Palestina en het FIS in Algerije, heel radicale, extremistische, gewelddadige bewegingen. Die t r e k k e n de aandacht. Want een bom in een bus is veel sprekender dan de onzichtbare doden van de Golfoorlog. Maar goed, zulke terreur is inderdaad afschuwelijk. Maar met de islam, met het moslim-geloof heeft het niets te malcen. Wat er in moslim-landen anders is dan in het Westen wordt aanvaard, is het gegeven dat reliJ g i e een rol speelt in de politieke arena; er zijn religieuze partijen, en religieuze gedachten en praktijken hebben een politieke betekenis. Dat vindt men in het Westen moeilijk te accepteren. Maar ook in het Westen en zeker in Nederland heeft politiek heel lang alles met godsdienst te maken gehad. Dat is pas in de jaren zestig veranderd." LEVENSMYTHE

Er wordt wel gezegd dat conflicten die op zich seculier zijn, fanatieker worden uitgevochten als religie er een rol in gaat spelen. Is dat volgens Van der Veer onzin? Nee, daar zit wel wat in, vindt hij. "Religie kan een rol spelen in het op scherp zetten van tegenstellingen die misschien vooral klasse-bepaald zijn of economische achtergronden hebben. Religie kan mobiliseren. Maar nogmaals, ook dat kenden wij in Nederland. De schoolstrijd is een prachtig voorbeeld." Die angst voor een verbinding tussen religie en politiek is volgens hem vooral zo groot omdat die verbinding in eigen land nog zo dichtbij is. "Het is nog te kort geleden dat we ons van de religie hebben bevrijd. Dat gebeurde pas in de jaren zestig. Mijn generatie heeft dat echt als een bevrijding ervaren. Dat anderen nog steeds zo in de ban van religie zijn, is voor ons daar1996

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen