VU Magazine 1996 - pagina 115

V O L GAS Vroeger lagen de geologen en geofysisci van de NAM scheef met het hoofd op het bureau om hun meetresultaten te analyseren. De nieuwste driedimensionale meettechniek heeft niet alleen de grappen daarover doen verdwijnen. De onvermoeibare zoektocht naar aardgas.

ERIC

H

LE

et hoofdgebouw van de Nederlandse Aardolie Maatschappij, beter bekend als de NAM, heeft allure. Het bordes is geschikt om gezagsdragers en grote ondernemers vanuit hun limousines snel en veilig naar binnen te loodsen; de hal is hoog, licht en voorzien van een verantwoord kunstwerk; de lift lijkt een kogel die langs de muur van de hal naar boven schiet. Assen, afgezien van de T T weinig meer dan een duf provinciestadje, krijgt hier even een vleugje mee van de rijkdom van de hoofdstad van één van de Golfstaten. In dit gebouw werken dan ook de mensen die het Nederlandse aardgas opsporen en uit de bodem halen. Zij leveren daarmee een niet te onderschatten bijdrage aan onze welvaart. Cijfers van de Gasunie illustreren het belang van de zoektocht naar fossiele brandstoffen. Volgens recent onderzoek zou de hoeveelheid aardgas in de Nederlandse bodem 1.50 tot 200 miljard kubieke meter groter zijn dan tot nu toe werd aangenomen. De aanwezigheid van een deel van dat gas moet overigens door proefboringen nog daadwerkelijk worden aangetoond. Hoe dan ook, de waarde van het extraatje bedraagt tussen de dertig en vijftig miljard gulden, waarvan tachtig procent m de staatskas vloeit. Een aardige opsteker voor de nationale economie, vooral omdat het gaat om voorzichtige schattingen. Ook is bij het

GRAS

berekenen van de waarde van het gas uitgegaan van het huidige prijspeil van olie, waaraan de prijs van gas is gerelateerd. Indien zowel de olieprijs als de vraag naar gas gaan stijgen - en dat is niet uitgesloten - zal de gasprijs worden opgedreven. MISSER

NAM-mer Gerhard Diephuis, geoloog en geofysicus, is hoofd van de afdeling die verantwoordelijk is voor de kwantitatieve interpretatie van de gegevens die de NAM verzamelt tijdens de speurtocht naar nieuwe fossiele brandstoffen. Hoewel Diephuis dat niet snel zal toegeven, is de afdeling Exploratie niet onbelangrijk voor de Nederlandse economie. De adviezen van zijn team en die van andere disciplines wegen zwaar als er beslist moet worden waar de boortorens komen te staan waarmee proefboringen worden uitgevoerd. In het uiterste geval kunnen onjuiste interpretaties en daaruit voortvloeiende verkeerde adviezen tot een direct verlies van vele miljoenen guldens leiden en zelfs tot het missen van een belangrijk veld. Het aardgasveld van Slochtcren had een voorbeeld van zo'n misser kunnen zijn. "De meettechniek destijds - we hebben het over het eind van de jaren vijftig - was minder geavanceerd dan tegenwoordig en de kans op fouten navenant groter", licht Diephuis toe.

WETENSCHAP,

CULTUUR

et) SAMENLEVING 44

- MAAKT

Hel gasveld bij Slochteren: "In zekere zin bij toeval '/gevonden." "De exploratie van het veld van Slochteren was aan de gang toen ik twaalf was. Mijn vader werkte bij Shell en ik begon me net voor dit soort dingen te interesseren. Ik herinner me hoe de geschatte omvang van de gasvoorraad vrijwel maandelijks toenam van enige tientallen miljarden naar zo'n 2500 miljard kubieke meter. Dat cijfer is later weer bijgesteld naar 2750 miljard." "Het was in zekere zin toeval", vertelt Diephuis, "dat 'Slochteren' werd gevonden. Een kwestie van verkeerde vooronderstellingen met een goed

icjyè

gevolg." Hij legt uit, dat zijn voorgangers het veld niet compleet hadden gemist. Vanwege de schaarse seismische gegevens dachten de toenmalige exploranten echter met drie kleine gasvoorkomens bij Ten Boer, Slochteren en Delfzijl te maken te hebben in plaats van met één gigantisch gasveld. Overigens was, óók wanneer het veld destijds wel aan de aandacht was ontsnapt, door de verbeterde technieken en het voortdurende zoeken naar aardgas de werkelijke omvang van 'Slochteren' inmiddels wel onthuld.

De speurtocht naar nieuwe energievoorraden staat gelijk met het zoeken naar plekken in de bodem waar fossiele brandstoffen, in Nederland is dat met name aardgas, in de bodem worden vastgehouden. Dergelijke plekken zijn schaars, want aardgas is vluchtig en dringt door de meeste gesteenten heen naar boven, om in de atmosfeer te verdwijnen. De afdeling Exploratie waar Diephuis werkt - Bussiness Unit heet dat tegenwoordig - zoekt daarom naar plaatsen waar reservoirs van gashoudend gesteente, meestal zand-

WETENSCHAP,

CULTUUR

&> 45

SAMENLEVING - MAART

steen, overkoepeld worden door ondoordringbaar gesteente, zoals steenzout. Het gas zit dan als het ware gevangen m een ondergrondse structuur die door middel van de seismiek kan worden aangetoond. Het specialisme van de Sectie Kwantitatieve Interpretatie, waaraan Diephuis leiding geeft, is de reflectieseismiek. Aan de basis daarvan staan een flinke knal - een 'schot' in vaktermen - en een serie ontvangers, die de naam 'geofoon' kregen. De methode is enkele tientallen jaren oud en de prinjggé

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen