VU Magazine 1996 - pagina 258

FRANKISCHE VONDSTEN Archeologen van de Vrije Universiteit en de Katholieke Universiteit Leuven hebben in het Gelderse Wehl voor het eerst een nederzetting met bijbehorend grafveld uit de Frankische tijd opgegraven. Na onderzoek van het gevonden aardewerk op het grafveld zijn de graven gedateerd op eind tweede en derde eeuw. In de nederzetting zijn ook jongere (vierdeeeuwse) munten en aardewerk aangetroffen. De opgravingswerkzaamheden zijn vorig jaar begonnen. In totaal werd een gebied van anderhalve hectare onderzocht. Er zijn nu veertien boerderijen en enkele kleinere gebouwen opgegraven. De Amsterdamse en Leuvense archeologen groeven tegen de klok: de gemeente Wehl wil het bewuste gebied gereedmal<:en voor woningbouw. Tijdens recent onderzoek van de bodem werd een grafveld gevonden dat bij de nederzetting hoort. Het grafveld lag op een hoger terrein, ruim honderd meter ten zuidwesten van de nederzetting. Er werden tenminste negentien crematiegraven aangetroffen: ondiepe, onregelmatig ronde kuilen. In twee van dergelijke kuilen was een urn begraven met daarin de as en de verbrande houtskool die bij de crematie was gebruikt. Ook werden zogeheten bijgaven gevonden: speelschijfjes, glazen kraaltjes en een bronzen mantelspeld. Dat nederzetting en grafveld niet dezelfde leeftijd hebben, verklaren de onderzoekers door erop te wijzen dat het grafveld wellicht nog niet in zijn geheel is opgegraven. Een ontbrekend deel bevindt zich misschien in een aangrenzend stuk landbouwgrond, (MT)

Koelkasten worden steeds zuiniger In 1994 waren er in Nederland ruim 6,8 miljoen koelkasten in gebruik; het gemiddelde gezin bezit dus meer dan een koelkast. Het apparaat neemt circa tien procent van het huishoudelijke energieverbruik voor zijn rekening. Door de komst van steeds grotere koelkasten nam het elektriciteitsverbruik verder toe.

Ondanks de toename van het aantal koelkasten valt het energieverbruik dat met koelen gepaard gaat erg mee. Koelkasten worden namelijk ook zuiniger. In theorie is het mogelijk, zo blijkt uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen, dat we in het jaar 2050 even veel elekrticiteit aan koelen besteden als in 1970. Uit de studie komt onder meer naar voren dat de vraag naar 'koelelektriciteit' sinds 1950 is vertienvoudigd. Voor 1950 werd vooral in kelders gekoeld, tussen 1960 en 1980 steeg het aantal huishoudens met een koelkast van tien naar honderd procent.

Toch zijn koelkasten in de loop der jaren per saldo zuiniger geworden. Per honderd liter inhoud verbruikte een koelkast in 1950 gedurende een etmaal 1,05 kilo Wattuur; in 1994 was dit afgenomen tot 0,49 kWh en de verwachtig is dat het verbruik in 2050

Bloedmetingen met ultrageluid Stoornissen in de doorbloeding hij ongeborenen kunnen met hoogfrequente geluidsgolven vroegtijdig worden opgespoord. Onderzoekers van de Erasmus Universiteit Rotterdam ontdekten dat er reeds na twee maanden zwangerschap een meetbare bloedsomloop aanwezig is bij een ongeborene. Door via de schede met ultrageluidsgolven de bloeddoorstroming te meten, kunnen de bloedvaten worden bestudeerd. Uit de eerste proeven met de meettechniek blijkt dat het doorbloedingspatroon van de navelstreng na ongeveer drie maanden zwangerschap een verandering ondergaat. Hierdoor verbetert de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar het kind, en ook worden hart en hersenen in deze periode van relatief veel bloed voorzien. Uit ultrageluidmetingen bij vrouwen die zeven tot acht maanden zwanger waren en bij wie de moederkoek niet functioneerde, werden in de doorbloedingspatronen verschijnselen waargenomen die sterk overeenkomen met de patronen die normalerwijs in de eerste drie maanden zwangerschap worden waargenomen. In beide gevallen staat de aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen kennelijk op een lager pitje, (MT)

op 0,19 kilo Wattuur zal uitkomen. Overigens wordt deze 'winst' volgens de Groningse onderzoekers waarschijnlijk teniet gedaan door de opmars van nieuwe elektrische apparaten in het huishouden, zoals magnetrons, waterkokers en waterbedden, (MT)

Proef met 'wiid-ogen' Dit najaar worden op de Veluwe de eerste proeven genomen met een infrarooddetectiesysteem dat automoblisten moet waarschuwen voor overstekend wild. Volgens het maandblad 'Verkeerskunde' (mei) is tot een proefopstelling gekozen na succesvolle experimenten in het Zwitserse kanton Graubünden. De proef gaat plaatsvinden op de trajecten 't Harde-Epe en HoenderlooUgchelen en gaat een tot twee jaar duren. Op de Veluwe vindt gemiddeld eens per week een aanrijding plaats met een overstekend hert of wild zwijn. Zodra het wild aanstalten maakt de weg over te steken en zich in de buurt van de weg ophoudt, reageert het infraroodsysteem. Op enige afstand van de mogelijke oversteekplaats gaan dan lichten knipperen die automobilisten tot voorzichtigheid moeten manen, (MT)

Unglaublich Een op de vijf Duitsers gelooft niet in de evolutietheorie van Charles Darwin. Onder Duitse katholieken en mensen boven de 45 jaar is het percentage dat Darwin' verwerpt nog groter. Dat blijkt uit een onderzoek, afgelopen maart, onder ruim duizend Duitsers (New Scientist, 4/5). De ondervraagden dienden te zeggen of ze geloven dat mensen en apen dezelfde voorouders hebben. 21 procent zei dit niet te geloven, 62 procent zei van wel en 17 procent twijfelde. Van de ondervraagde katholieken zei 27 procent niet in Darwin te geloven. De protestanten zaten onder het gemiddelde met 15 procent tegenstanders van Darwin. Van de 45-plussers verwierp 29 procent de evolutietheorie; van de jongeren 13 tot 14 procent. De uitslag is overigens een opsteker voor de Darwinaanhangers; in 1970 wees 40 procent van de Duitsers de evolutietheorie nog van de hand. (MT) WETENSCHAP,

CULTUUR

et) SAMENLEVING

20

- JUNI

1996

THE ORIGIN OF SPECIES

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen