VU Magazine 1996 - pagina 344

Flexibele hersenen Hersenletsel is niet altijd onomkeerbaar, en het brein flexibeler dan wel eens werd gedacht; belangrijk inzicht voor de revalidatiepraktijk. Het wonderbaarlijke aanpassingsvermogen van de mimespeler.

Henk Haassen en Paul Ophey

Het favoriete woord van de neurologie, schreef de beroemde Amerikaanse arts Oliver Sacks ooit, is 'uitval'. Uitval van spraak, taal, geheugen, of behendigheid. Voor de leek heeft het woord iets onherroepelijks, iets onherstelbaars. Maar dat blijkt lang niet altijd het geval. Drie patiënten bewijzen het tegendeel. Daar is in de eerste plaats de patiënt die na een beroerte nauwelijks in staat is te lopen. Zijn been slingert en de arm staat in een soort vleugelstand. De man blijkt echter tot zijn zeventigste een hartstochtelijk schaatser te zijn geweest. De fysiotherapeut komt op het idee hem te vragen om in plaats van te lopen, op zijn sokken te schaatsen. En zie: hij legt zijn handen op de rug en schaatst redelijk soepel op zijn sokken over de

60

WCS JULI - AUGUSTUS

gladde vloer van het revalidatiecentrum. Of neem het geval van de oud-mijnwerker die, na door een beroerte te zijn getroffen, niet meer over een zogeheten rompbalans beschikt: op geen enkele wijze is hij in staat zijn armen ten opzichte van zijn romp te bewegen. Maar alweer is de therapeut vindingrijk. Hij creëert een gang met tafels en laat een karretje bezorgen. Vervolgens verzoekt hij de patiënt zich voor te stellen weer die mijnwerker te zijn die hij dertig jaar daarvoor nog was. De patiënt wordt op zijn rug op het karretje gelegd en de gang in geduwd. En kijk: hij maakt weer de vertrouwde hamer- en klopbewegingen, die hij eerder onder andere omstandigheden absoluut niet kon maken.

En ten slotte is er de dirigent die zijn armen niet meer kan bewegen na, alweer, een beroerte. Maar wat doet hij wanneer hij zegt: "Vroeger kon ik dit"? Hij maakt typische dirigerende bewegingen met zijn armen. Onmogelijk Behalve dat uitval van functies dus kennelijk een relatief begrip is, leren ons deze gevallen nog iets. Prof.dr Theo Mulder, als neuropsycholoog verbonden aan de St. Maartenskliniek en aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, legt het uit. Mulder: "Zo'n patiënt kan met dezelfde spieren waarmee hij niet of nauwelijks kan lopen, wel schaatsen. In feite leert ons dit wat al honderd jaar geleden werd beweerd door de grote

1996

•tt

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen