VU Magazine 1997 - pagina 281

bloederige pogingen om eigenhandig de hemel op aarde te vestigen. In het begin van de zestiende eeuw stichtte de wederdoper fan Beukelszoon in Munster het Nieuwe Jeruzalem. In 1534 joeg deze voormalige kleerinaker uit Leiden de katholieken en lutheranen de stad uit. Hij kroonde zichzelf tot koning en messias, rende in geestverrukking naakt door de straten, voerde het polygame huwelijk in en liet tegenstanders onthoofden. Na een zwaar beleg namen de troepen van de bisschop Munster in en slachtten de Wederdopers tot de laatste man af. Aan de kerk in het centrum van Munster hangen nog steeds de ijzeren kooien waarin de lijken van de drie leiders werden tentoongesteld.

Nog nooit hebben zo veel mensen mleefd iQste-eeuwse fin de

Apocalypse now

Het beleg van Munster wekt associaties met dat van Waco, waar tachtig aanhangers van David Koiesh de dood vonden in de vlammen. En net als de Munsterse Wederdopers waren de Branch Davidians van Waco geen geïsoleerd verschijnsel, maar een extreme manifestatie van een wijd verbreid ondergangsgeloof. Nog nooit hebben zo veel mensen geleefd in afwachting van het einde als in dit twintigste-eeuwse fin de siècle. En nog nooit is de keuze aan doemscenario's zo divers geweest. Volgens de ene onheilsprofeet zal op 5 mei 2000, als alle planeten van het zonnestelsel zich in één lijn bevinden, de aardas kantelen, met alle gevolgen van dien. Nederland ligt plotseling in de tropen, maar daar zullen de bewoners door de kolossale overstromingen weinig plezier aan beleven. Anderen proberen de voorspellingen van Nostradamus te ontcijferen of ontlenen hun inzichten aan de nuinerologie: het Getal van het Beest uit Openbaring is 666, en 1998 is drie maal 666. Vriendelijker, maar evenzeer apocalyptisch, zijn New Agefantasieën over de spirituele sprong die de mensheid in de nabije toekomst zal maken. Ook in dit geval zullen de bokken van de schapen worden gescheiden, begreep ik uit de conversatie van twee lezers van 'De Celestijnse belofte' die onlangs in de trein tegenover me zaten: wie de geestkracht mist voor het volgende stapje in de evolutie, blijft uitzichtloos voortvegeteren op zijn materialistische niveau. Het snelst groeiende eindtijdgeloof is echter de variëteit van het christendom die losjes onder de noemer 'evangelisch' gebracht kan worden, en die de Pinkstergemeente, charismatische christenen en fundamentalisten omvat. Wat ze gemeen hebben - van welk gezindte ze ook precies zijn - is hun conservatisme, hun geloof in de letterlijke waarheid van de Bijbel, en hun hoop op het naderende einde van de wereld. Een populair tijdschema in deze kringen herinnert aan de 'Grote Week' van de Middeleeuwse Kerk. Uit de geslachtslijsten in de Bijbel valt op te maken dat de wereld ongeveer 6000 jaar oud is. Die 6000 jaar vallen uiteen in drie perioden van 2000 jaar: van Adam tot Abraham, van Abraham tot de geboorte van Christus, en van Christus tot het einde van de wereld. Dat dus omstreeks het jaar 2000 plaatsvindt. Eveneens invloedrijk is de overtuiging dat Christus pas terugkeert wanneer de gehele wereldbevolking de kans heeft gehad het evangelie te horen. Die overtuiging is de drijvende kracht achter initiatieven als 'AD2000', een zendingsprogramma van

verschillende charismatische kerken. Er valt nog heel wat werk te verzetten, want er zijn naar schatting niet minder dan 2.500 ethno-linguïstische groepen van meer dan 10.000 leden die nog steeds verstoken zijn van de blijde boodschap. De meeste ongelovigen zijn te vinden in het '10/40-venster', een rechthoek die zich uitstrekt van West-Afrika tot het Verre Oosten, tussen de 10 en de 40 graden noorderbreedte. Aan de vele moslims in dit gebied zullen de zendelingen nog een zware dobber hebben, zeker als ze de oogst nog voor het jaar 2000 binnen willen halen. Aan de andere kant heeft het evangelische christendom de afgelopen decennia al eerder wortel geschoten op ogenschijnlijk onvruchtbare bodem. Zo telde het katholieke Latijns-Amerika aan het einde van de jaren zestig nog slechts s miljoen protestanten, terwijl het er nu meer dan 40 miljoen zijn; in Brazilië zijn 30 van de 150 miljoen inwoners lid van een evangelische kerk. Ook in Azië stijgt het aantal bekeerlingen in adembenemend tempo. In de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul wachten een miljoen christenen op de wederkomst van de Messias en zelfs China telt - ondanks de vervolgingen - al 20 miljoen evangelische christenen. En allemaal wachten ze op de redder uit de hemel, die hen zal opnemen in zijn koninkrijk. Wat zal er gebeuren als hun vertrouwen beschaamd wordt? Hoe zullen zij, als het jaar 2000 en het jaar 2033 voorbijgaan, de knarsende dissonantie tussen geloof en werkelijkheid oplossen? Het is te voorzien dat zij die menen de precieze deadline te kennen het zwaarst teleurgesteld zullen zijn als deze ongemerkt verstrijkt. Zij zullen een groter gevaar opleveren voor zichzelf en hun omgeving dan de gelovigen die dag en uur niet kennen. Maar ook voor de laatsten breekt onherroepelijk de dag aan waarop het falen van hun profetie niet meer kan worden ontkend. De eenentwintigste eeuw zou, ook voor de niet-gelovigen, wel eens een apocalyptische eeuw kunnen worden.

Naar aanleiding van: Pieter Eligh: 'Leven in de eindtijd - Ondergangsstemmingen in de middeleeuv^ren'; V e r l o r e n ; ƒ 59,-; M.F. Elling (samensteller): ' H e t einde der t i j d e n ' ; Meulenhoff; ƒ 49,90; Damian T h o m p s o n : 'The end of T i m e - Faith and Fear in the Shadow of the Millennium; Sinclair-Stevenson, Londen; ƒ 6 1,50.

wcs

JULI/AUGUSTUS 1997

57

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen