VU Magazine 1997 - pagina 333

Lachen Kijk ons eens fijn gechoqueerd worden, zegt een publiek dat het heerlijk vindt wanneer taboes

Koos Neuvel

worden doorbroken. Het kan niet ver genoeg gaan. Totdat een mens op serieuze grenzen van betamelijkheid stuit.

"Van Gaal, die heeft een kankerwijf", zongen de supporters van Feyenoord de coach van Ajax toe. Cabaretier Youp van 't Hek hoorde het toen hij op de tribune zat en kon wel door de stadiongrond zakken. In een krantenstukje schreef hij een bloedserieuze, bewogen aanklacht tegen deze supporters en tegen al degenen die hen hadden laten begaan, die niet hadden ingegrepen, of er zich na afloop van de wedstrijd in het openbaar van hadden gedistantieerd. Voor de cabaretier was de grens overschreden van wat een mens kan afdoen als een geintje, als een onschuldig pesterijtje. Dit was kwetsend. Moet je horen wie het zegt, was de meesmuilende reactie van nogal wat commentatoren: de grootste kwetser voelt zich gekwetst; degene die nooit te beroerd is om andere mensen op gevoelige punten vol te raken, blijkt ineens zelf een teerhartig zieltje te zijn. Toch een tikje schijnheilig, niet? Een voltreffer, ogenschijnlijk. In vroeger tijden werd zoiets 'selectieve verontwaardiging' genoemd, bijvoorbeeld wanneer iemand zich buitengewoon druk maakte om martelingen in Chili, maar geen woord vuil wenste te maken aan de dissidenten in de Sovjet-Unie. Het uitgangspunt is daarbij dat bepaalde misdaden heel goed met elkaar te vergelijken zijn. Maar daar valt wel, zeker bij de supporters-versus-cabaretierkwestie, iets op af te dingen. Er valt in ieder geval iets voor te zeggen om verschillende vormen van kwetsen niet helemaal over één kam te scheren. De gevierde cabaretier neemt graag een bepaald soort burgerlijkheid op de korrel, mensen die het verkeerde merk bier drinken of in het verkeerde merk auto rijden. Niemand hoeft zich daardoor persoonlijk aangesproken te voelen, het gaat toch altijd over anderen? Zelfs wanneer hij het heeft over Hemaverkoopsters uit Ommen die bij de stadsgrenzen van Amsterdam teruggestuurd zouden moeten worden, is de kans dat de aangesprokenen zich diep in hun ziel geraakt voelen, vrij klein. Bovendien is Van 't Hek - hoewel de meningen daarover sterk uiteenlopen - ontegenzeggelijk geestig. En van iemand die geestig is, kun je wel wat verdragen. De supporters waren niet geestig met hun leuze over Van Gaal. Maar dat maakte de leuze nog niet kwetsend. Als Ajax-supporters hetzelfde hadden geroepen over de Feyenoord-coach, hadden vermoedelijk maar weinig mensen daar aanstoot aan genomen. Er was namelijk een belangrijk verschil: de Feyenoord-coach had geen vrouw die aan kanker overleden was; de Ajax-coach wel. En dat maakte de leuze zo onsmakelijk en, jawel, kwetsend. Er blijven grenzen aan het betamelijke. Ooit was het Nederlandse koningshuis een instituut waarmee voorzichtig moest worden omgesprongen; majesteitsschennis lag overal op de loer. Tegenwoordig is Pieter van Vollenhoven een ideale running gag. Er mag veel. Maar niet elk normbesef is opgeheven. Toen aan een andere cabaretier fack Spijkerman - ook niet iemand die terugdeinst voor een grove grap - werd gevraagd waar voor hem

.y^.-^

wcs

SEPTEMBER/OKTOBER 1997

37

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen