VU Magazine 1997 - pagina 337

De discussie hiernaast, tussen Julia en Robyn, is via het beeldscherm gevoerd. Julia is inderdaad geen mens maar een chatteibot, een computerprogramma dat in staat is gesprekken te voeren. Ze doet haar uiterste best om via het beeldscherm zo menselijk mogelijk over te komen. Julia is ontwikkeld aan de Carnegie Mellon Universiteit in het Amerikaanse Pittsburgh. De grapjes die Julia maakt, zijn door de programmeurs ingeblikt maar worden niet zomaar volgens een willekeurig schema afgedraaid. Julia is in staat te associëren met woorden en zinspatronen. Tegelijk probeert ze het gesprek een bepaalde kant op te sturen. Wanneer Julia vraagt: "Wat voor dieren had u als kind?", dan is de kans erg groot dat de gebruiker een aantal knaagdieren opsomt. De vooraf geprogramraeerde opmerking "Cavia's hebben ongeveer de intelligentie van een komkommer" maakt dan deel uit van de context. Mocht de gebruiker een onlogisch of vaag antwoord geven, dan begint Julia te vertellen over haar eigen jeugd op de boerderij. Daarna kan ze alsnog de grap maken. Slimmerikken die een wedervraag stellen, zoals "waarom wil je dat weten", krijgen als antwoord "Oh, ik ben gewoon nieuwsgierig". Tot op heden is Julia overigens vooral gespecialiseerd in discussies over huisdieren in het algemeen en katten (ze heeft er zelf twee) in het bijzonder. Om Internetgebruikers met opspelende hormonen op het verkeerde been te zetten, is Julia bovendien bedreven in het afwijzen van aanzoeken en oneerbare voorstellen.

Slapstick De makers van Julia zijn grotendeels afkomstig uit het veld van de linguïstiek, het automatisch vertalen en kunstmatige intelligentie. Een breed vakgebied waartoe ook prof.dr ir Anton Nijholt van de vakgroep Software Engineering en Theoretische Informatica (sETi) aan de Universiteit Twente zich mag rekenen. Eind 1996 organiseerde hij een internationale workshop over

Het zal nog tientallen jaren duren voordat een computer echt bedreven is in de subtiliteiten die humor vergt. Toch zijn er al verrassende resultaten geboekt. Vooral eenvoudige 'talige' humor laat zich vrij gemakkelijk in modellen en formules vangen.

'computationele humor' in Enschede. De hele wereldtop in het betrekkelijk kleine vakgebied kwam opdraven. Het onderzoek en zeker de praktische toepassing van humor die door de computer wordt begrepen of zelfs gegenereerd, staat ondanks de stormachtige ontwikkelingen in de informatisering nog steeds in de kinderschoenen. Het concentreert zich vooral op taal. Non-verbale humor - denk bijvoorbeeld aan slapstick of het trekken van gekke bekken - is nog moeilijker in formules en programma's te vatten. Nijholt: "We zijn hier in de vakgroep al jaren bezig met het modelleren van taalgebruik om teksten machinaal te vertalen. Het doel is natuurlijk om elke tekst aan te kunnen. Daarbij stuit je onherroepelijk op expliciete of impliciete humor. Dat is een aspect van de taal dat zich nog veel moeilijker laat definiëren. Want bij het vertalen moet je ee: tekst soms niet al te letterlijk nemen.

MACHINALE

moppen Robert van Wiiügenburg

wcs

SEPTEMBER/OKTOBER 1997

41

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen