VU Magazine 1997 - pagina 286

TENTOON

Het beest in de mens

in de Griekse mythologie komen veel wezens voor die half beest half mens zijn. Ze bevatten altijd een waarschuv/ing aan de mens.

62

wcs

JULI/AUGUSTUS

1997

Flits! Ik sta met mijn rug tegen de muur, kijk Medusa aan en een krachtige lichtstraal spuit uit haar ogen. Ik kijk onmiddellijk achter mij en zie mijn schaduw op de muur, een schaduw die na een paar seconden verdwijnt. Even ben ik verbijsterd. En dat was precies het doel van Medusa in de Griekse mythologie. De aartslelijke Medusa had een bijzondere macht over mannen, een macht om de man die haar aankijkt onmiddellijk te doen verstenen. Tegen dit soort vrouwelijke vernietigmgsdrang was slechts een mannelijke list opgewassen. Een mannelijke held naderde haar achterwaarts, met een spiegeltje om Medusa te kunnen zien maar haar niet direct in het gelaat te hoeven aanschouwen. Toen hij haar achteruitlopend dicht genoeg genaderd was, sloeg hij haar onmiddellijk de kop van de romp. Vrouwen komen er niet al te goed van af in 'Fabelachtig', de tentoonstelling over Griekse griezels en wonderdieren in het Allard Pierson Museum in Amsterdam. Het is, voor wie een klein beetje thuis is in de Griekse mythologie, vrij bekende kost. Een van de meest legendarische verhalen over de vrouwelijke verraderlijkheid is het verhaal van Odysseus die zijn scheepje langs de vrouwelijke Sirenen moest zien te manoeuvreren,Sirenen die zo verleidelijk zongen dat ze iedere man bedwelmden om hem vervolgens te kunnen doden. Maar ook Odysseus verzon een hst. Hij stopte de oren van zijn bemanning vol met was en liet ze stevig doorroeien. Zelf liet hij zich vastbinden aan de mast, hij kon de Sirenen wel horen maar niet aan hun lokroep gehoor geven. Op die manier wist hij zijn schip naar rustiger wateren te loodsen. Maar het is niet alleen een zaak van vrouwen tegen mannen. Het gevaar zit ook binnen de mannenwereld zelf.

Er zijn bijvoorbeeld de centaurs, de mannelijke wezens die half paard en half mens zijn, die zeker wanneer ze de nodige wijn op hebben, niet al te betrouwbaar zijn. En in de ondoordringbare wouden en hooggebergten waren er de satyrs en silenen, mannen met paardenoren, een staart en hoeven, wezens die ruig behaard waren en een grote mopsneus bezaten. Dat soort fabeldieren vertegenwoordigde het beest in de mens. De satyr was het symbool van de losgeslagen zinnelijke driften, die gedroeg zich zoals een Griekse man zich niet hoorde te gedragen, en hing letterlijk de beest uit. In seksueel opzicht bevindt de satyr zich tussen mens en dier in. Dat soort waarschuwingen over het beest in de mens, zal aan het hedendaagse tentoonstellingspubliek vermoedelijk niet meer zo besteed zijn. De tentoonstelling is vooral bestemd voor de schoolgaande jeugd, en er zijn ook veel kindertekeningen te zien van fabeldieren. Voor jongeren moet het heerlijk zijn om bij een tentoonstelling als deze de eigen fantasie de vrije teugel te geven. Lekker griezelen

Maar ook voor wie niet onbekend is met de Griekse mythologie, valt er veel aardigs te beleven. Het is goed om je geheugen af en toe op te frissen: hoe zat het ook al weer met Scylla en Chaiybdis, met de Minotauius en de draad van Ariadne'? En je komt altijd wel weer een paar nieuwe dingen aan de weet. Zo wist ik niet dat de uitdrukking 'in paniek raken' afkomstig is van de god Pan, de God van de ongetemde natuur die zo lelijk was dat hij zijn omgeving daarmee helemaal in 'paniek' kon brengen. Weer wat geleerd!

r ztjn bijvoorbeeld de centaurs, de mannelijke wezens die half paard en half mens zijUy die zeker wanneer ze de nodige wijn op hebbeny niet al te betrouwbaar zijn

Koos Neuvel

'Fabelachtig! Griekse griezels en wonderdieren' valt t o t en m e t 21 september te zien in het Allard Pierson Museum, Oude T u r f m a r k t 127, A m s t e r d a m , t e l . 020-5252556.

wcs

JULI/AUGUSTUS

1997

63

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen