VU Magazine 1997 - pagina 124

ook het nut voor mensen met goedaardige pijnen - pijnen waaraan geen waarneembare beschadiging ten grondslag ligt - ontdekt." Er zijn nu zelfs morfinepompjes ontwikkeld die patiënten zelf kunnen bedienen. In plaats van de verpleegkundige die om de vier uur een injectie toedient, waardoor de pijndrempel bij sommigen al een tijdje overschreden is, kan iemand zelf beslissen wanneer de morfine haar werk moet doen. "Een voordeel is dat je de morfinespiegel constant op hetzelfde niveau kunt houden. Tegelijkertijd kan de arts de pomp zo programmeren dat de patiënt zichzelf geen overdosis kan geven." Volgens sommige studies bleek zelfs dat patiënten met zo'n pompje zichzelf minder morfine toedienden dan het verplegend personeel zou hebben gedaan. Ze geven zichzelf net genoeg om niet de vervelende bijwerkingen van de morfine te hebben en om de pijn op een aanvaardbaar niveau te houden. "Je leest inderdaad in de literatuur dat patiënten zich door die pompjes wat geruster en comfortabeler voelen omdat ze controle hebben over hun eigen pijn", zegt De Vulder. "Maar uit mijn ervaring met kankerpatiënten blijkt dat het systeem bij hen niet helpt. De methode betekent voor hen namelijk dat ze zichzelf morfine moeten toedienen zodra ze pijn voelen, terwijl ze liever continu juist genoeg morfine willen om de hele dag niets te voelen. Post-operatieve patiënten reageren weer heel anders. Ze zijn best tevreden met een beetje pijn. Want ze hebben het gevoel dat ze de situatie in de hand hebben." "Toch moeten we bij de patiënten steeds alert blijven of er geen gevaar voor verslaving bestaat. Want sommigen zijn daar gevoelig voor. Dat is hetzelfde als met koffie en alcohol. Kankerpatiënten maken soms misbruik van het feit dat ze morfine krijgen. Ze vragen wat meer dan ze eigenlijk nodig hebben om de pijn te onderdrukken. Omdat ze de diagnose eigenlijk niet aan kunnen en het liefst alles willen vergeten door in een diepe roes weg te zinken. Na uitvoerige gesprekken daarover zie je dat ze minder morfine gaan vragen zodat ze wat alerter zijn." Stroomstootjes In combinatie met de allernieuwste technieken die gespecialiseerde ziekenhuisafdelingen en pijnklinieken toepassen, zijn de pogingen om ondraaglijke pijn te verlichten inmiddels zeer verfijnd. De Vulder: "Ik vind dat we er goed in slagen pijn te bestrijden. Dat kwam ook naar voren uit een kleine enquête die ik onder artsen deed. Gevraagd naar de meest voorkomende symptomen waarvoor patiënten bij hen kwamen, bleek pijn de nummer één te zijn. Op de vraag welke zaken ze het best en het slechtst onder controle konden krijgen, antwoordden ze dat de meeste middelen waarover ze beschikten, tegen pijn hielpen en

44

wcs

MAART/APRIL

1997

dat ze de pijn daarmee goed konden onderdrukken. Tegenover andere verschijnselen, zoals moeheid bij kankerpatiënten, stonden ze veel machtelozer." "De wetenschap boekt steeds meer vooruitgang op het gebied van pijnbestrijding", vervolgt De Vulder. "Ook kennen we de mechanismen van pijn veel beter. In de tijd dat we nog maar net over opiaatachtigen en aspirine-achtigen beschikten, konden we lang niet alle pijnen wegnemen omdat we het fysiologische verschil tussen de verschillende soorten pijn niet kenden. Sommige artsen kunnen trouwens vandaag de dag nog steeds niet de nociceptieve pijn, die ontstaat door schade aan de weefsels, en neuiopatische pijn, waarbij sprake is van schade aan het zenuwgeleidingssysteem, uit elkaar houden. Terwijl dat van belang is voor de behandeling. Want niet alle pijnen zijn met een aspirine op te lossen, net zo m m als je in alle gevallen morfine kunt geven." Tegenwoordig wordt ook de patiënt op een andere manier benaderd. Dat komt duidelijk naar voor in de pijnkliniek waar De Vulder werkt. Daar wordt rekening gehouden met 'de hele patiënt', niet alleen zijn kwaal of zijn pijn. De Vulder: "Wat denkt hij over pijn, hoe gaat hij ermee om, hoe verdraagt hij pijn? Eerst kijken we of de patiënt voldoende baat heeft bij ontspanningstechnieken en medicatie. Pas als dat niet werkt, gaan we verder. Dan branden we een pijngeleidingsbaan in de zenuwen dicht. Of we plaatsen een neurostimulator onder de huid waarmee via stroomstootjes op de zenuwen de pijn kan worden verlicht. "Niet iedere ingreep is ook voor iedere patiënt geschikt. Het onderbreken van een zenuw is bij mensen inet kanker gedurende een bepaalde tijd heel effectief gebleken. Maar bij personen met goedaardige pijn is het onze ervaring dat die techniek er helemaal niet thuishoort." De kliniek van De Vulder krijgt vooral te maken met mensen die pijn lijden door problemen met hun bewegingssysteem, zoals de hals, de ledematen of de rug. "Chronische pijnen die de maatschappij een hoop geld kosten", vat de arts droogjes samen. "Ons eerste streven is om die mensen zo goed en zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen. Het belangrijkste is dat ze een zo normaal mogelijk leven kunnen leiden. Want dat helpt veel beter tegen de pijn dan thuis te zitten jammeren over een pijnlijke rug. Helaas is de maatschappij hier niet op ingesteld. Als iemand alleen maar met bepaalde beperkingen kan werken, dan heeft een bedrijf daar geen plaats voor."

foto: Lenny Oosterwijk, m e t dank aan Marijn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen