VU Magazine 1997 - pagina 63

iWlOTStfK''

Joop van Holsteyn, Margo burg, 'Het laatste oordeel: over nieuwe vormen van Ambo, f 34,90.

Trappenmeningen euthanasie',

De paradox van de zelfbeschikking menmgen ^ p r nieuwe ^^mmen

Het recht op zelfbeschikking staat bij het Nederlandse volk in hoog aanzien. Dat blijkt uit een Leids onderzoek naar de mening van Nederlanders over euthanasie. Wie vindt dat ieder mens het recht heeft om over het eigen leven te beschikken, staat positief tegenover diverse vormen van euthanasie. Wie vindt dat de mens dit recht niet heeft, staat daar veel afwijzender tegenover. Deze laatste groep - vooral gelovigen die vinden dat het menselijk leven in Gods hand ligt - vormt echter een minderheid. In Nederland staat een duidelijke meerderheid welwillend tegenover euthanasie. Overigens vindt die meerderheid ook dat euthanasie geoorloofd is bij mensen die niet in staat zijn tot zelfbeschikking, bijvoorbeeld bij pasgeboren baby's die ter wereld zijn gekomen met ernstige handicaps. Die kunnen niet zeggen of ze verder willen leven, maar de meeste Nederlanders vinden dat er dan toch goede gronden aanwezig kunnen zijn om een einde aan dat leven te maken. Maar niet alles mag. Er IS het klassieke geval van de mongoloïde baby met een goed te opereren darmafsluiting, waarbij is afgezien van operatie. De meeste Nederlanders vinden dat hier een grens overschreden is. De fronten lijken duidelijk en overzichtelijk. Het Leidse onderzoek bevestigt

ogenschijnlijk alle stereotypen. De voorstanders van euthanasie zijn tolerante mensen die hechten aan vrije keuze en zelfbeschikkingsrecht. De tegenstanders van euthanasie kunnen naar goed gebruik worden afgeschilderd als conservatieve christenen; alleen onder hen, beweren de onderzoekers, bestaat een radicale afwijzing van euthanasie. Maar in werkelijkheid zijn die fronten minder overzichtelijk dan de onderzoekers suggereren. Als zij hun eigen onderzoeksresultaten wat serieuzer hadden genomen, zouden ze misschien tot iets andere conclusies zijn gekomen. De onderzoekers legden een bekend euthanasiegeval voor aan een steekproef van Nederlanders. Het betrof het geval van een man met een progressieve spierziekte die om euthanasie verzocht, een verzoek dat uiteindelijk door de arts gehonoreerd werd. Interessant bij dit geval is vooral het commentaar van een kleine, maar interessante minderheid van Nederlanders, die door de onderzoekers in de loop van hun onderzoek over het hoofd

wordt gezien. Deze Nederlanders waren tegen euthanasie bij de spierzieke patiënt, niet omdat zij tegen zelfbeschikking zijn, maar omdat ze vinden dat wie over zichzelf meent te kunnen beschikken, daarvan dan ook de consequenties moet dragen; die moet zelf een einde aan zijn leven maken, in plaats van de arts er mee te belasten. De eigen verantwoordelijkheid wordt, door om euthanasie te vragen, uiteindelijk toch weer afgeschoven op iemand anders. Wie dood wil, zegt deze minderheid, moet niet een ander daarvoor laten opdraaien. Deze kleine minderheid die niet in de eerste plaats vanuit religieuze motieven redeneert, legt misschien wel de vinger op de zere plek van de zelfbeschikking. Wie werkelijk zelf de beslissing meent te kunnen nemen, handelt daarnaar; die vraagt niet aan een ander: mag ik alsjeblieft over mijn eigen leven beslissen? Want dat is de Nederlandse paradox van de zelfbeschikking: we willen graag over ons zelf beschikken, maar dan wel met hulp van een ander, (KN)

Op de plank Ad Bergsma, 'Het gezicht: het visitelcaartje van de ziel'. Veen f 29,90. Is het mogelijk dat je van de buitenkant kunt zien wat iemand vanbinnen voelt? Staat een leuk uiterlijk garant voor een leuk innerlijk? Psycholoog en wetenschapsjournalist Bergsma bespreekt de nieuwste wetenschappelijke inzichten over het verband tussen gelaat en karakter. Léon Hanssen, 'Huizinga en de troost van de geschiedenis: verbeelding en rede'. Balans, f j ^ , Johan Huizinga is tegenwoordig beroemder dan ooit. De historicus Hanssen plaatst hem in het kader van de Europese cultuurhistorie; een cultureel panorama waarin Huizinga zich geconfronteerd zag met het verlies van traditionele waarden. Dit boek wil laten zien hoe Huizinga op deze situatie van nihilisme reageerde.

wcs

JANUARI/FEBRUARI

1997

63

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen