VU Magazine 1997 - pagina 310

Door de psychoanalyse ontdekte u geen franciscaan te willen blijvenl "Het heeft er wel mee te maken. Maar je kunt toch niet zeggen dat mijn psychoanalyse er de oorzaak van was dat ik niet langer franciscaan wilde zijn. In die tijd, de jaren zestig, waren er zoveel mensen die een andere weg insloegen, zonder dat ze de psychoanalyse daarbij nodig hadden. Maar heel belangrijk is dat je in een psychoanalyse gevoelens of gedachten die vaag of latent zijn, hardop gaat uitspreken. Daarmee wordt alles veel duidelijker. Dat kan een onomkeerbaar proces op gang brengen. Voor mij heeft dat heel goed gewerkt. Ik ervaar dat nu ook als analyticus bij andere mensen. Soms zeggen mensen mij; ik vertel nu wel van alles, maar wat moet ik er eigenlijk mee? Dat kun je ook omdraaien. Wanneer mensen hun verhaal vertellen, vaak na een lange weerstand, brengt alleen dat vertellen al een enorme emotionele verandering teweeg. De dingen blijven niet langer in je keel steken. "Kinderen zijn enorm loyaal jegens hun ouders en zullen niet gemakkelijk vertellen hoe het werkelijk was. Maar als ze dat toch doen, in de veilige omgeving van een analytische setting, kan dat bevrijdend uitpakken. In principe kan dat tot een verzoening leiden met dat deel van hun ouders dat tot het gevoel van onbehagen geleid heeft, ook al zijn die ouders soms al overleden.'

"Bij iedereen vermoedt men verborgen motieven en complexen, belialve bij zichzelf. Heel onanalytisch eigenlijli."

"Het gevolg van een psychoanalyse kan zijn dat een mens het beeld van het gezin waar die uit vandaan komt, bijstelt en meer waarheidsgetrouw maakt. Als je eerst denkt dat de ellende allemaal aan de vader heeft gelegen en dat de moeder zielig was, zou dat in de loop van de tijd tot een ander inzicht kunnen leiden. Het leidt tot een verandering van het levensverhaal. Dat proces kan ook nadat de analyse is afgelopen blijven doorgaan. Ik ben nu 5 6, maar na mijn vijftigste ben ik daar toch nog van tijd tot tijd mee bezig geweest. Juist om zo goed mogelijk in het heden te staan is het van belang dat het verleden achter je ligt. Ik ben net een boek van Gerard Reve aan het lezen, die op 55-jarige leeftijd schrijft dat hij in gesprekken met zijn lijfarts, zoals hij zijn huisdokter noemt, toch nog weer heel verrassende ontdekkingen deed over zijn vader en moeder, dat een aantal dingen hem veel duidelijker werd, en dat terwijl hij toch vroeger al in therapie was geweest. Met het leven in het heden verandert ook het eigen levensverhaal, dat verhaal komt in een ander perspectief te staan. En dat kan bevrijdend zijn, revolutionair zelfs. In ieder geval werkte het zo voor mij toen ik in analyse ging."

14

wcs

SEPTEMBER/OKTOBER

1997

Was de psychoanalyse vanwege die bevrijdende connotaties destijds ook zo populair^ "De jaren zestig waren een heel andere tijd dan de jaren negentig. Het zou kunnen dat de psychoanalyse destijds in een zeker revolutionair maatschappelijk daglicht stond. Nu is dat anders, alleen al omdat er tegenwoordig naast de psychoanalyse veel meer psychotherapeutische mogelijkheden zijn, al bouwen die therapieën soms voort op de essentialia van de psychoanalyse. En we leven nu in een tijd van groei en stabiele uitbouw waarin weinig behoefte bestaat aan revolutie, maar waarin de psychoanalyse wel een eigen plaats kan hebben. Een onderdeel van een bevrijdingsbeweging is zij niet meet; die bevrijdingsbeweging is er immers niet, dus kan zij ook geen onderdeel zijn." Psychoanalyse kan niet alleen tot vrijheid maar ook tot onvrijheid leiden. "Voor mijn boek over de psychoanalyse in Nederland heb ik een analyticus geïnterviewd die de sfeer in de Nederlandse Vereniging voor Psychoanalyse als heel verstikkend ondervond toen hij daar midden jaren zestig aankwam. Dat heeft onder andere te maken met het feit dat ieder mens die analyticus wil worden, zelf een analyse moet ondergaan, meestal bij een vooraanstaand lid van de Vereniging. De oudere garde weet daardoor alles van de jongere analytici, die hebben zich helemaal bloot gegeven en die willen vervolgens geaccepteerd raken bij de ouderen. Dat kan een sfeer van benauwdheid en afhankelijkheid met zich meebrengen. Een mens kan zich onvrij gaan voelen. Dat is een aberratie, en tegen het wezen waar het in de psychoanalyse allemaal om begonnen is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen