VU Magazine 1997 - pagina 118

Alle stereotypen over etnische groepen lijken op waarheid te berusten; tenminste, als we afgaan op de resultaten van onderzoek naar pijnbeleving in die bevolkingsgroepen. In de jaren zestig is in een New Yorks ziekenhuis onderzoek gedaan waaruit bleek dat mensen van Ierse afkomst en 'oude' Amerikanen (mensen wier grootouders ook al in Amerika geboren waren) het meest stoïcijns reageerden op pijn; zij konden vrij goed pijn dragen. In het ziekenhuis gedroegen ze zich volgens de normen, waren flink en gaven weinig last. Eigenlijk waren ze 20 ongeveer ideale patiënten. Met Joden en Italianen lag dat anders. Zij bleken een lage pijngrens te bezitten en vestigden door schreeuwen, gillen en huilen de aandacht op hun ellende. Terwijl de Ieren en de 'autochtone' Amerikanen zichzelf grotendeels wel redden, gaven Joden en Italianen zich graag over aan de zorg van anderen. Ze hielden ook niet zo van het ziekenhuis: het was er zo akelig en ongezellig. De ene cultuur is de andere niet. Dat cliché wordt bewaarheid. In de reactie op pijnprikkels lijken de typisch cultureel

bepaalde trekken van een bevolkingsgroep tot uitdrukking te komen; Italianen die emotioneel, expressief en extravert zijn, versus Ieren die stug, introvert en stoer zijn. Maar dergelijk onderzoek naar pijnbeleving van verschillende culturen of etnische groepen, kan zelf nogal clichématig zijn. In ieder geval is in latere onderzoekingen het beeld genuanceerd. Zeker, er bestaan verschillen tussen etnische groeperingen, maar in meerderheid komen de reacties op pijn tussen verschillende etnische groeperingen echter sterk overeen. En ook het omgekeerde is waar; binnen één etnische groep kunnen aanzienlijke verschillen bestaan. Ook onder Italianen zijn kleinzerigen te vinden en mensen die zelden of nooit een kik geven. Stereotypen vertellen maar een deel van de waarheid. Hetgeen niet wegneemt dat er verschillen bestaan. Wanneer een Nederlandse arts aan een autochtone patiënt vraagt waar hij pijn heeft, is de kans groot dat hij precies kan aangeven waar

38

wcs

.MAART/APRIL

1997

de pijn begint en tot welke zones van het lichaam deze zich uitstrekt. Bij Marokkaanse patiënten is de kans groter dat die op diezelfde vraag met hun hand een cirkelvormige beweging maken; ze hebben overal pijn; ze zijn een en al pijn. Dat onderscheid heeft ongetwijfeld met een verschil in cultuur te maken. Maar niet met cultuur alleen. Wie, zoals veel Marokkaanse of Turkse patiënten, over een kleine woordenschat beschikt, zal niet goed in staat zijn een verschijnsel als pijn, dat zo moeilijk in taal te vangen is, overtuigend uit te drukken. Dan wordt het inderdaad het gemakkelijkst om pijn als een alles overheersend gevoel te omschrijven. Andere, meer gedetailleerde, uitingsmogelijkheden ontbreken immers. Ook de emotionaliteit in de reactie op pijn heeft niet altijd alles met de cultuur te maken. Die emotionaliteit kan een uitdrukking zijn van de mate van sociale aangepastheid van een bevolkingsgroep. De zwarte bevolkingsgroep in de Verenigde Staten bijvoorbeeld, hoort er nog altijd niet echt helemaal bij. Bij die groep bestaat ook een veel kleiner vertrouwen in de gezondheidszorg. En wie weinig vertrouwen heeft in de geboden zorg, uit zijn klachten doorgaans op een heftiger, meer emotionele wijze. De mate van integratie in de samenleving, luidt de conclusie uit zulk onderzoek, zegt ~ misschien meer nog dan abstracte culturele verschillen - iets over pijnbeleving. Wie het gevoel heeft zich thuis te voelen in de samenleving en vertrouwen heeft in de gezondheidszorg, zal op een relatief rustiger wijze omgaan met pijn. Bij wie zich thuis voelt, is de pijn niet langer overal, (KN)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen