VU Magazine 1997 - pagina 138

wellevend kan zijn om dat van me te vragen. (...) Het feit dat ik optreed, staat op zichzelf, daar konden ze toch niet op rekenen toen ze mijn echtgenoot contracteerden." Met de betalingen aan professionele musici was het over het algemeen niet zo best gesteld. Na afloop van sommige concerten moest de artiest zelf met de pet rondgaan om toch nog wat te verdienen. Van de beroemde Italiaanse zangeres Fransesca Cuzzoni is bekend dat ze tijdens een tournee door Nederland in zulke ernstige financiële problemen geraakte, dat ze vanwege haar schulden in de gevangenis werd gezet. Ze moest ze afbetalen door op te treden, ledere avond werd ze vanuit de gevangenis naar het concertpodium gebracht, net zo lang tot de schulden tot op de laatste cent waren afgelost. Franse gouvernante

goede opvoeding te betalen, symbool van het streven naar cultuur en naar de weldaden van het leven, en van de familietrots dat dit meisje niet hoefde te werken en evenmin achter de mannen aan zat." Vurige kooltjes

Hoewel de meisjes uit de betere kringen mogelijkheden kregen om zich binnen de muziek te ontwikkelen, waren optredens in het openbaar er voor hen voorlopig nog niet bij. Er begon zich in de loop van de zeventiende eeuw weliswaar een meer openbaar muziekleven te ontwikkelen, maar vrouwen werden daarvan goeddeels uitgesloten.Tot de door de gegoede burgerij opgerichte Collegia Musica hadden zij geen toe' gang. In deze besloten clubs werd door de rijkere burgers voor het plezier muziek gemaakt. Soms werden profes-

58

wcs MAART/APRIL 1997

sionele musici ingehuurd om het ensemble aan te vullen. Hoewel er zelden of nooit aan een vrouwelijke musicus gevraagd werd om mee te spelen, werd het vrouwen in de loop van de tijd wel toegestaan als soliste op te treden. Aanvankelijk betrof het vooral buitenlandse grootheden, maar in de loop van de negentiende eeuw verschenen er ook Nederlandse zangeressen en pianistes op de podia. Niet altijd werden vrouwelijke solisten op dezelfde manier gehonoreerd als hun mannelijke collega's. Toen Clara Schumann na een concert, waarin ze samen met haar echtgenoot had opgetreden slechts een bos bloemen ontving, schreef ze een boze brief: "Het is eenvoudig onbegrijpelijk dat de heren veronderstellen dat ik hier voor de eerste keer voor niks op zal treden. Wat meer is, ik kan niet begrijpen hoe men zo on-

Niet alleen aan vrouwelijke muzikanten werden beperkingen opgelegd, ook voor de vrouwen die concerten wilden bezoeken waren er restricties. Zij konden alleen een toegangsbewijs krijgen op uitnodiging van een man. Onder zijn hoede mocht de dame in kwestie vervolgens meestal voor half geld naar binnen. Daar was het over het algemeen een drukte van belang. Mannen staken een sigaar op, vrouwen haalden hun breiwerk tevoorschijn en terwijl de muziek voortging, werd er lustig gepraat en geroddeld. Het Utrechts Collegium voerde in 1883 een hele discussie over het gebruik van stoven in de concertzaal. Mochten dames met koude voeten hun met vurige kooltjes gevulde stoof mee naar binnen nemen, of was het in verband met de brandveiligheid verstandiger warmwaterbaden aan te raden? Daarnaast was de concertzaal de plek waar men kon laten zien tot welke klasse men behoorde. De beste zitplaatsen waren gereserveerd voor de rijkste families en wee degene die zich ten onrechte in het dure gedeelte van de zaal bevond. Uitzonderlijker nog dan vrouwelijke musici waren componisten van het vrouwelijk geslacht. In het tweede deel van haar proefschrift heeft Metzelaar aan drie Nederlandse componistes aandacht

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen