VU Magazine 1997 - pagina 65

TENTOON

Een rad voor ogen Een combinatie van beide, in een soort driedimensionale bioscoop, zou het allermooiste zijn. Maar voorlopig is zoiets alleen nog maar mogelijk in pretparken als Duinrell, waar toeschouwers, voorzien van een raar kartonnen brilletje met een rood en een groen glas, de griezelige gewaarwording hebben alsof er hongerige haaien recht op ze af zwemmen. En de virtual reality die ons dat allemaal in het vooruitzicht stelt, staat voorlopig nog in de kinderschoenen.

wellicht waarom er naast de 'neutrale', leerzaam bedoelde afbeeldingen uit verre landen, vooral twee categorieën opvallen in het tentoongestelde plaatwerk dat de toverlantaarn, de stereo- en alle andere, hier uitgestalde scopen ooit tot voedsel diende: pornografie (zij het in een historische, en daarom nu onschuldig aandoende variant), inclusief op poep en *

Het Leidse Museum Boerhaave heeft een expositie ingericht over de magie van optische instrumenten waarmee, sinds de zeventiende eeuw, de mensheid zich vaak letterlijk een rad voor ogen laat draaien. En de bezoeker komt er tot diep menselijke beschouwingen. Zoals over de verontrustende onbetrouwbaarheid van onze zintuigen.

pies gefixeerde platvloersigheden, èn moralisme. Als de beeldhonger van de mens dan toch gestild moet worden, zo zullen wereldlijke en geestelijke leiders van weleer gedacht hebben, dan kan een zedeprekend praatje bij een belerend plaatje de zaak wellicht weer in evenwicht brengen. Of dat klopt is punt twee. Maar de stap van mutoscoop naar peepshow is hoe dan ook klein...

Maar vooral ook over de diepere driften zonder welke de aantrekkingskracht van bijvoorbeeld een stereoscoop, 'kinora' of mutoscoop, ja zelfs van de meest simpele kijkdoos niet te verklaren zou zijn. En glurend naar een negentiende-eeuws 'erotische interieur' of 'décolleté artistique', door een van de vele kijkgaten op de tentoonstelling, ontdekt de toeschouwer tot zijn schande dat er in elk mens een voyeur schuilt. Het zou mij niks verbazen als achter een van de vele zwarte gordijnen in de expositieruimte een psycholoog stiekem zit te turven hoe vaak mannelijke bezoekers, gelokt door de afbeelding van een halfblotc dame, de zwengel van de mutoscoop beroeren, om twee vechtende vrouwen te bespieden. Dit onuitroeibaar voyeurisme verklaart

,

Gen f. Peelen

De tentoonstelling 'Magische optica' is t o t en m e t 4 mei te zien in Museum Boerhaave, Lange St. Agnietenstraat 10 in Leiden; telefoon: 071 521 4224. Het museum is van dinsdag t o t en m e t zaterdag geopend tussen I 0.00 en I 7.00 uur, op zondag van 12.00 t o t 17.00, en is 's maandags gesloten.

wcs

JANUARI/FEBRUARI

1997

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen