I. Naar aanleiding van het onderwijs-debat in de Kamer. - pagina 7

Nu voerde de geachte afgevaardigde ons terug naar den tijd werkelijk eene machtige partij in den lande die meeningen koesterde; en zei er van: »Als wij vijf en twintig jaren terugblikken, dan zien wij, dat de algemeene opvatting deze was, dat de Staat niets anders is dan eene grjoote politiemacht, die slechts te zorgen had voor de veiligheid van de personen en goederen der onder zijne hoede te zamen levende ingezetenen, en dat tijdelijk dezen deel van zijne vrijheid en van zijne beieder van een zittingen moest opofferen, om zich daarvoor die hescherming van den Staat te koopen,"' en hij vonnisde die zienswijs in dier voege: ^Maar duen.

toen

.

gaat niet meer op^ dan de bestrijding van het contrat social en van dat individueel beginsel, door Renan zoo geestig gestigmatiseerd en gecastigeerd, toen hij schreef: »Le code de la révnlation ne semble avoir été fait, que pour celui qui naitrait enfant trouvé et qui mourrait celibataire,'^ dat .is, voor hem die zonder banden des bloeds in de wereld kwam en haar verliet zonder betrekkingen na die redeneering

Is

dit iets anders

te laten?

Maai' er is meer. Steeds heeft de heer Groen van Prinsterer van deze banken met- kracht het historisch beginsel gehandhaafd en nu vind ik weder in de rede van den geachten afgevaardigde uit Haarlem, dat ook door hem do continuïteit der geslachten in het nationale leven met ernst wordt bepleit. Ik zal de uitvoerige woorden niet volgen; ieder die ze .hoorde weet dat de geachte afgevaardigde uitvoerig aandrong op de erkenning van het solidair verband der natie in haar geslachte. Toch is daarmede het pleit nog niet beslist. De Fransche revolutie toch kende eene dubbele phase, die van 1789 en die van 1793; die van 1789 de sterk geprononceede overdrijving van het individueele standpunt, en 1793, de sterke en even gevaarlijke prononceering van het despotisch gezag, het Staatsabsolutisme. Janet erkent in zijn pas geschreven Philosophie de la Revolution, die keerzijde der revolutie met zoovele woorden: »La revolution," zegt hij, »a vouln atteindre Ie droit et «'« su employer quelaforcey de sorte qu'en même temps qu'elle cherchait a établir la justice, tlle la violaii."

Welnu, bleek metterdaad dat het Haarlemsche pi'ograra strekte hier die tweede phase der Fransche revolutie, dat Staatsabsolutisme in te leiden, dan ware de principipele tegenstelling uitge~ maakt, maar ook dan vrees ik niets, want dan sta ik met den heer Messchert van Vollenhoven in de vaste en onwrikbare overtuiging, dat niets in ons goede Nederland met zijn aiouden zin

om

voor burgervrijheid, die altijd de hartader onzer politiek is geweest, zoo onmogelijk zou kunnen slagen als een dergelijk streven. Intusschen ik beslis nog niet. Op het speciale stuk van het onderwijs vind ik veeleer in de rede van den geachten afgevaardigde uit Haarlem veel, dat mijne sympathie heeft. Hy wil Grondwetsherziening, ik ook. Hij erkent, »dat de Staat niet voor alles zelf kau zorgen," en zegt dat het dan geschieden moet door particuliere

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen