Bede om een dubbel "Corrigendum," aan A.W. Bronsveld - pagina 42

:

38 die vrije corporatie zou

geboren worden, zult Ge voor ons vaderland

Avel

allerminst kunnen beweren, zoolang vier rijk gedoteerde en hoog geprivile-

gieerde hol van

eu oppermachtige Staats-univer.siteiten

schier

de plek voor

het

haar voet aan elke niededingster betwisten.

„In 1825 werden de grondslagen gelegd voor de eerste Vrije Universiteit, de Univervan Londen. Drie jaren later werd zij ten spijt van de Tory-partij en de Staatskerk geopend. Zij vond hare tinancieele bestaansmiddelen in de beurzen van aandeelhouders, die geen vrede hadden niet het door 's lands wetten te nauw beperkte onderwijs van Oxford en Cambridge, en met de bepaling, dat alleen leden van de Staatskerk Academische graden kouden verkrijgen. Spoedig kwam zij tot aanmerkelijke ontwikkeling. Haar leerplan omvat taalkunde, mathesis, filosofie, geschiedenis, natuurwetenschappen, staathuishoudkunde en medicijnen; godsdienstwetenschap werd niet opgenomen, waardoor de stichters, die een wezenlijk universeel onderwijs bedoelden, hun eigen oogmerk schade siteit

toebrachten. Zij zelven schijnen dit gevoeld te hebben, want privaat-voorlezingen over de theologie van alle secten werden toegelaten. Studenten der theologische seminariën van verschillende kerkgenootschappen wonen de lessen der professoren bij. De graden, die dezen uitreiken, zijn het baccalaureaat en doctoraat in de artes, de rechten en medicijnen. Dat de gegradueerden minder geacht werden, omdat zij hun titel van een Vrije Universiteit verwierven, blijkt niet. „In 1834 ontstond de tweede Vrije Universiteit, die van Brussel. Ook zij vond hare tinancieele krachten aanvankelijk in vrijwillige bijdragen van mannen, die ik gaarne filanthropen noem, filanthropen van den eersten rang, wier weldadigheid meer wilde geven dan brood en kleed en woning voor de behoeften des volks. Antipathie tegen de belemmering, die de vrije studie te Leuven van het clericalisme ondervond, was één hunner drijfveeren, maar geenszins de cenige: ook onvoldaanheid met het onderwijs der Staatsuniversiteiten te Gent en Luik, dat hun onvolledig of eenzijdig toescheen, en bovenal de innige overtuiging dat de hoofdstad van ten land ook hoofdstad zijn moet, derhalve ook ten zetel, van hooger onderwijs, ten bate harer groott bevolking en van de gansche natie, die nei-gens elders zoovele hulpmiddelen voor de onderwijszaak bezit. Ook deze school leed tegenstand en had groote bezwaren te overwinnen^ tinancieele en andere. Maar de Regcering van Brussel wist de nieuwe stichting om de intellectueele en materieele voordeden, die zij beloofde en straks aanbracht, te waardeeren. Zij schonk haar een aanzienlijk jaarlijksch subsidie, waarbij de provincie het hare voegde. Het getal der bezoldigde en half iiezoldigde hoogleeraren was snel aangewassen, ja, ook dat der niet-bezoldigde, want in een groote stad doen zich licht wetenschappelijke mannen voor, die, met liefde voor hun speciaal vak bezield, gaarne gratis of om klein stoffelijk voordeel hunne gaven aan de belangen hunner medeburgers dienstbaar maken. Het gemis van het promoiierecht was in de eerste jaren ook deze school tot nadeel, want het voorbeeld, door de moedige mannen der Londensche Universiteit gegeven, werd door die van Brussel niet nagevolgd, daar zij, vermoedelijk te onrechte, vreesden, dat de door hen uitgegeven titels Maar niet met die der Staats-universiteiten in de openbare opinie gelijk zouden staan. ook dit bezwaar verviel toen België Staats-examina invoerde. Sinds wies de bloei dezer school, en die de hoogste belangen der hoofdstad en des lands van België liefhebben, (MollJ verblijden zich in dien bloei."

„Met hef licht der geschiedenis voor zich, mag men het als zeker aannemen, Amsterdam het voorbeeld van de meeste hoofdsteden van Europa zal volgen en

da* da* alhier eene Vrije Universiteit voor voldoend hooger onderwijs, naar de behoefte van de (De Bosch Kemper.) hoofdstad ingericht, zal tot stand komen."

tweede plaats zou men zich mogelijk beroepen op het gevaar, dat hoogdoor den Staat aangesteld en gewaarmerkt, de academische titels lichtvaardiger dan anderen zouden verleenen. Om welken reden toch? Om hunne gehoorzalen beter te vullen misschien? Maar datzelfde verschijnsel zou zich immers thans moeten vrtoonen, bij den wedijver der lang bevoorrechte Hoogescholen onderling? Of zou het veeleer zijn om den goeden naam van Amsterdam in de waagschaal te zetten, en de graden, daar verkregen, al spoedig in de algemcene achting bij anderen te zien achterstaan? Of, eindelijk, ligt het soms in den aard van wetenschappelijke mannen, ttnzij het llcgeerings.oezicht daartegen waakt, het peil der universitaire studiën door achteloosheid te doen dalen? M. H., wij behoeven niet ver te gaan om een feitelijk bewijs te vinden van het tegendeel. Dej studenten van de Seminaria der Doopsgezinden en Remonstranten in ons midden worden door niemand anders geëxamineerd dan door de Amsterdamsche hoogleearen welnu, is het u ooit gebleken, dat de mannen, aan die Seminaria gevormd, in kennis, oordeel en beschaving voor hunne ambt„In

leeraren,

de

niet

;

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen