Tractaat van de reformatie der Kerken - pagina 220

194

VAN DE REFORMATIEN DIE TOT STAND KWAMEN.

Geest saamgekomen, de waarheid weer gehandhaafd, de ketterij veroordeeld, de eenheid der kerk hersteld en de bandeloosheid gestuit hebben. Van geheel ander karakter weer waren de reformatiën door d e

kleine groepen,

door de Waldensen in Savoije, van de Hussieten in Bohème en van de Wicklefieten in Engeland de bekendste zijn, zij het ook op verre na niet de eenigen. Deze reformatiën gingen niet van de toongevende kringen uit, waren eer tegen

waarvan

die

de machthebbenden gericht, en strekten alleen om, 't zij door, hetzij zonder breuke met de kerk, terug te keeren tot apostolische zuiverheid. De groote reformatie, die eindelijk in de ló^ eeuw doorbrak droeg de eenheid van haar stempel daarin, dat ze tot een finale breuke met het Roomsche kerkv e r b a n d leidde, maar vertoonde overigens in onderscheidene landen een zeer uiteenloopend karakter.

Met name op

drieërlei verschil is te letten.

Duitsche reformatie, en op haar voetspoor die in Denemarken, Noorwegen enz. ging vooral van de Vorsten uit, kwam van bovenaf, en strekte om de geheele landskerke in heur ongedeeldheid om te zetten. De Zwitsersche reformatie daarentegen, en op haar voetspoor die

De

Schotland en ten onzent, ging uit van het volk, kwam van beneden op, en strekte om de plaatselijke kerken eerst vrij te maken en daarna in nieuw kerkverband te verbinden. Terwijl eindelijk de Slavische en Fransche reformatiën daarin weer van beiden onderscheiden waren, dat in Duitschland en Zwitserland wel met het kerkverband, maar niet met de kerken gebroken wierd, terwijl in Polen en Bohème, evenals in Frankrijk en Italië niet de in

bestaande kerk werd omgezet, maar naast en tegenover de bestaande Roomsche kerken, nieuwe Protestantsche werden opgericht.

Welk onderscheid pelijk

karakter

echter geen oogenblik het aan allen gemeenschap-

opheft,

t.

w.

afbreken van de legitimistische

dat lijn

ze

allen tot stand

kwamen door

en door breuke met het bestaande.

thans ten slotte nog met een enkel woord gewezen op de na- reformatorische reformatiën, dan bepalen we ons liefst tot ons eigen land, en wijzen op drie reformatiën, die meer in het oog lie-

En

dient

daarom tal van kleinere reformatiën te willen onderschatten. De eerste was de reformatie die tot stand kwam door de Dordsche Synode. Ook toen was bederf in leer en leven ingeslopen en had zelfs een deel der leeraren en de kerkeraden aangetast. Ook toen brak men allerwege met den bestaanden toestand door het oprichten

pen, zonder

van doleerende kerken, en dus zonder de kerk

te verlaten.

Ook toen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen